ตำนานเทพเจ้าแห่งดวงจันทร์ คอนซู Khonsu เทพเจ้าแสงสว่างยามค่ำคืนแห่งอียิปต์

     ถ้าพูดถึง ตำนานเทพเจ้าอียิปต์ แล้ว แน่นอนว่าเทพแห่งแสงสว่างนั้นเราจะคุ้นเคยกับเทพแห่งดวงอาทิตย์ซะมากกว่า ไม่ว่าจะเป็นอมุน ราห์ หรืออาเทนก็ตาม แต่อย่าลืมว่ายังมีอีกองค์หนึ่งที่เกี่ยวข้องกับแสงสว่างเช่นกัน แต่เป็นในยามกลางคืน นั่นก็คือ เทพคอนซู (Khonsu) เทพแห่งดวงจันทร์ที่ตอนนี้เป็นที่รู้จักมากขึ้นเพราะการมาของซีรี่ส์ Moon Knight นั่นเอง ซึ่งเรื่องเล่าทางฝั่งตำนานไอยคุปต์จะค่อนข้างแตกต่างไปบ้าง จะเป็นอย่างไรไปดูกัน

• วิหารคาร์นัค เมืองลักซอร์ มหาวิหารสี่พันปี อารยธรรมโบราณ มหาวิหารแห่งเทพ
• ตำนานเทพเจ้าแมว บาสท์ (Bastet) เทวีแห่งความรัก และความอุดมสมบูรณ์แห่งอียิปต์

ที่มา ประวัติคอนซู Khonsu เทพแห่งดวงจันทร์

เทพดวงจันทร์คอนซู เทพีฮาธอร์ และเทพจระเข้โซเบ็ก

     คอนซู (ภาษาอังกฤษสะกดได้ทั้ง Chonsu , Khensu , Khons , Chons หรือ Khonshu) เป็นหนึ่งในเทพเจ้าโบราณของชาวอียิปต์ซึ่งมีเรื่องเล่าถึงที่มาหลากหลายแบบ แตกต่างกันไปตามท้องที่ และยุคสมัย บ้างก็ว่าเป็นบุตรแห่งเทพอมุน (Amun) และมุต (Mut) บางเวอร์ชั่นก็ว่าเป็นโอรสของเทพีฮาธอร์ (Hathor) และเทพจระเข้โซเบ็ก (Sobek)  ชื่อของคอนซูนั้นยังมีความหมายว่า นักเดินทาง ด้วย ซึ่งเกี่ยวข้องกับการเป็นผู้ส่องแสงนำทางในยามค่ำคืน ชาวอียิปต์จึงนับถือบูชาท่านให้ช่วยคุ้มครองเมื่อต้องเดินทางข้ามทะเลทราย รวมถึงเป็นผู้ปราบปีศาจ และขับไล่วิญญาณร้ายด้วย

Creativity lover / shutterstock

     สำหรับรูปร่างลักษณะของเทพคอนซูนั้นจะมีอยู่ 2 แบบ แบบแรกคือร่างกายเป็นมนุษย์ แต่สวมหัวนกเหยี่ยวหรือนกอินทรี (คล้ายๆ กับเทพฮอรัส) มีสัญลักษณ์จานพระจันทร์เสี้ยว และจานดวงอาทิตย์อยู่เหนือหัว ในยุคแรกๆ ลักษณะท่านจะดูดุๆ หน่อย เพราะชาวบ้านจะเคารพในฐานะของเทพผู้คุ้มครอง กระทั่งในยุคหลังๆ หรือยุคอาณาจักรใหม่ ก็เริ่มมีผู้คนนับถือมากขึ้น และมีการปั้นรูปลักษณ์ของท่านอีกแบบหนึ่ง คือไม่สวมหัวนกแล้ว แต่มีปอยผมด้านข้างมาแทน รวมถึงมีการนับถือท่านในฐานะผู้รักษาอาการเจ็บป่วยเพิ่มขึ้นมาด้วย

เกมการพนันระดับเทพ คอนซู vs ธอธ

ธอธ เทพอียิปต์ผู้มีศีรษะเป็นนกกระสา และชาญฉลาดที่สุดในบรรดาเทพอียิปต์

     ถึงความสามารถจะเก่งกล้าสามารถเพียงไหน แต่คอนซูเองก็เคยพ่ายแพ้ให้แก่ ธอธ (Thoth) เทพแห่งความรอบรู้ และเวทมนตร์ ซึ่งสาเหตุที่เทพ 2 องค์นี้มาเล่นเกมแข่งกัน สาเหตุที่แท้จริงนั้นเกิดมาจากการที่เทพ รา (Ra) นั้นไปสาปให้เทพีนัต (Nut) ไม่สามารถมีบุตรได้เลยตลอด 360 วันในหนึ่งปี ซึ่งนางก็นำเรื่องนี้ไปขอร้องให้เทพธอธช่วยเหลือ 

รูปปั้นเทพเจ้าธอธ ที่อยู่ภายในวิหารเทพคอนชู

     เทพเจ้าธอธไอ้ออกอุบายช่วยเหลือเทพีนัต ด้วยการไปท้าเล่นพนันหมากรุกกับเทพเจ้าคอนซูนี่แหละ โดยมีเดิมพันคือแสงสว่าง หรือแสงจันทร์นั่นเอง สุดท้ายเทพธอธก็ชนะ จนได้แสงจันทรามากพอที่จะใช้เป็นแสงที่ใช้ในเวลากลางวันมากถึง 5 วัน ซึ่งไม่ใช่วันใดในปีใดที่เทพราสร้างขึ้น แล้ววันทั้ง 5 นี้เองที่ทำให้เทพีนัตใช้ในการสร้างพระโอรส และพระธิดารวมได้ 5 พระองค์ ผลของการพนันครั้งนี้ยังทำให้พระจันทร์ไม่มีแสงที่จะสว่างพอเต็มเดือน กลายเป็นคำอธิบายปรากฏการณ์พระจันทร์ข้างขึ้นข้างแรมนั่นเอง

วิหารคอนซู (Temple of Khonsu) แห่งลักซอร์ (Luxor) ประเทศอียิปต์

By Neithsabes - travail personnel / Minolta DiMAGE Xt, CC BY-SA 3.0

     สำหรับวิหารประจำตัวของเทพคอนซูนั้น ปัจจุบันเรายังสามารถไปเที่ยวได้อยู่ โดยจะอยู่ภายในพื้นที่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของมหาวิหารคาร์นัก (Karnak) ของเทพอะมุนรา (Amon-Re) ที่ตั้งอยู่ ณ เมืองลักซอร์นั่นเอง วิหารคอนซูถูกสร้างขึ้นในยุคของกษัตริย์รามเสสที่ 3 (Ramesses III) และยังอยู่ในสภาพค่อนข้างดี ภายในปรากฏภาพงานแกะสลักที่บอกเล่าเรื่องราวการสร้างโลกตามความเชื่อของชาวไอยคุปต์ ซึ่งก็ได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างดี

• อ่านเพิ่มเติมได้ที่ วิหารคาร์นัค เมืองลักซอร์ มหาวิหารสี่พันปี อารยธรรมโบราณ มหาวิหารแห่งเทพ ยิ่งใหญ่ที่และสวยงามที่สุดในอียิปต์

====================