เปิดตำนาน ซาชิกิ วาราชิ กุมารทอง ผีบ้านผีเรือนของชาวญี่ปุ่น
ไม่ใช่แค่ในไทยเท่านั้นที่มีความเชื่อในเรื่องของกุมารทอง ผีบ้านผีเรือน หรือภูติผีต่างๆ ที่อยู่ร่วมกับมนุษย์ได้ แต่กับประเทศญี่ปุ่นเองก็มีเหมือนกันนะ เขาเรียกว่า ซาชิกิ วาราชิ (Zashiki warashi) เป็นหนึ่งในตำนานพื้นบ้านที่โด่งดังของจังหวัดอิวาเตะ รวมถึงบริเวณภูมิภาคโทโฮคุ (6 จังหวัดทางตอนเหนือของญี่ปุ่น) ที่เชื่อกันว่ามีวิญญาณเด็กที่จะคอยพิทักษ์บ้านเรือน และปกปักรักษาคนในบ้านอยู่
- 6 เรื่องผี ตำนานเมือง เกียวโต อาถรรพ์ลี้ลับของอดีตเมืองหลวง
- เปิดตำนานปีศาจ อูบุเมะ ผีญี่ปุ่น ที่มาของ Momo Challenge ความจริงไม่น่ากลัวอย่างที่คิด!
ซาชิกิ วาราชิ Zashiki warashi คืออะไร?
ซาชิกิ วาราชิ นั้นถูกจัดให้เป็นโยไค (คำเรียกภูติผี ปีศาจ หรือสิ่งลี้ลับเหนือธรรมชาติของญี่ปุ่น) อย่างหนึ่ง เป็นโยไคประเภทที่ให้คุณมากกว่าให้โทษ คำว่า ซาชิกิ (座敷) แปลว่า ห้องพักในบ้านญี่ปุ่นแบบดั้งเดิม ซึ่งมักจะมีพื้นเสื่อทาทามิ เป็นห้องไว้สำหรับรับแขก ส่วนคำว่า วาราชิ (童子) มาจากคำว่า “เด็ก” ซึ่งเป็นภาษาโบราณของคนในภูมิภาคโทโฮคุ
ซาชิกิ วาราชิ มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ซาชิกิ บ็อกโกะ (Zashiki Bokko) แปลว่าตะกร้าในห้องรับแขก ซึ่งจะเป็นวิญญาณที่มักสิงสถิตในห้องรับแขก หรือห้องเก็บของ อาจเป็นได้ทั้งเด็กชายหรือเด็กหญิง ในบางพื้นที่ก็นับถือให้เป็นเทพเจ้าเลยด้วย และในบ้าน 1 หลังอาจมีซาชิกิ วาราชิมากกว่า 1 ตนด้วย
รูปร่าง ลักษณะของซาชิกิ วาราชิ
ผีเด็กน้อยนี้อาจพบได้ในช่วงอายุระหว่าง 3-15 ปี แต่ส่วนมากมักพบช่วง 5-6 ขวบ มีใบหน้าแดงราวลูกตำลึง มักพบในบ้านเก่าที่มีอายุหน่อย และยังมีคนอาศัยอยู่เท่านั้น แต่ก็มักไม่ปรากฎร่างให้ใครเห็นง่ายๆ มักจะให้เห็นเฉพาะเจ้าของบ้าน หรือเด็กๆ ที่อาศัยในบ้านนั้นเท่านั้น
ทางด้านรูปร่างลักษณะ ถ้าเป็นผีเด็กผู้ชายก็จะแต่งกายด้วยชุดนักรบ และถ้าเป็นผีเด็กผู้หญิงก็จะมาในชุดกิโมโน มักไว้ผมตรงยาวหรือผมบ๊อบทั้ง 2 เพศ
ซาชิกิ วาราชิ ทำอะไร? ให้คุณหรือให้โทษยังไงบ้าง?
ถ้าบ้านหลังนั้นมีเตาอิโรริ (เตาญี่ปุ่นที่ตั้งกลางบ้าน Irori (囲炉裏)) ก็มักจะพบว่ามีร่องรอยของรอยเท้าเล็ก ๆ ในกองเถ้าถ่าน บางครั้งก็มักได้ยินเสียงหัวเราะ หรือเสียงเท้าวิ่งไปมาในบ้าน (อารมณ์คล้ายๆ กุมารทองบ้านเราเหมือนกัน) เสียงกระดาษกรอบแกรบคล้ายๆ เสียงพับกระดาษ มีร่องรอยการเล่นบนที่นอน สลับสับเปลี่ยนตำแหน่งของหมอน เหล่านี้เป็นร่องรอยของการมีผีเด็กอยู่ในบ้าน
จะว่าไปพฤติกรรมของซาชิกิ วาราชิ ก็คือสิ่งที่เด็กๆ ทั่วไปทำนั่นเอง ซึ่งก็เป็นตามธรรมชาติของเด็กวัยนี้ซึ่งต้องการให้คนในบ้านสนใจ รวมถึงอยากเล่นกับเด็กๆ ในบ้านด้วย นั่นทำให้เด็กมักมีพฤติกรรมละเล่นกับสิ่งที่ผู้ใหญ่เรียกว่า "เพื่อนในจินตนาการ" ทำให้ซาชิกิ วาราชิควบตำแหน่งผีบ้านผีเรือนไปด้วยโดยปริยาย
ผู้พิทักษ์รักษาบ้าน และผู้เรียกโชค
ความดีงามอีกอย่างของซาชิกิ วาราชิ ก็คือเชื่อกันว่าบ้านนั้นจะมีความมั่งคั่ง เจริญรุ่งเรือง ทำให้บ้านที่มีก็มักจะไม่ขับไล่ออกไป แต่จะเลี้ยงดูอย่างดีด้วยการจัดอาหารให้ โดยเฉพาะขนมหรือของหวานสำหรับเด็กทั่วไป และมีความเชื่อว่าการวางเหรียญไว้ใต้เสาฐานตอนสร้างบ้านใหม่ จะช่วยเรียกให้ซาชิกิ วาราชิมาอาศัยอยู่ด้วย ต้องเล่าก่อนว่าซาชิกิ วาราชินั้นค่อนข้างจะอินดี้มาก อยากจะอยู่บ้านไหนก็อยู่ วันไหนเบื่อนึกจะไปก็ไป ทำให้การมีอยู่ของซาชิกิ วาราชิในยุคนั้นเป็นเรื่องที่เอาไว้อวดเพื่อนบ้านได้เลย
จะเกิดอะไรขึ้นหากซาชิกิ วาราชิ จากไป?
ไม่ใช่ทุกบ้านที่จะมีความสุขจากการมีอยู่ของซาชิกิ วาราชิ เพราะบางครั้งมันก็เล่นหนักเกินไปจนส้รางความเดือดร้อนรำคาญให้คนในบ้านนั้นมากกว่า และเมื่อบ้านนั้นเริ่มไม่ให้ความเคารพ และเซ่นไหว้เหมือนอย่างเคย ซาชิกิ วาราชิ ก็จะพิจารณาตนเองและจากไปแต่โดยดี แต่ก็มักจะไม่ได้จากไปเปล่าๆ เพราะบ้านที่เคยมีซาชิกิ วาราชิ อยู่มาวันหนึ่งถ้าไม่มีขึ้นมา ความซวยจะเริ่มมาเยือน
และนี่คืออีกด้านของโยไคชนิดนี้ นอกเหนือจากด้านดีแล้ว ก็มีด้านร้ายเช่นกัน เมื่อซาชิกิ วาราชิจากไปแล้ว บ้านนั้นก็จะประสบเคราะห์ร้ายอย่างหนัก จากนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่น Tono Monogatari (นิทานพื้นบ้านจากโทโนะ (Tono) เมืองเล็ก ๆ ในจังหวัดอิวาเตะ) เล่าว่าบางบ้านถึงขั้นตายยกครัวเพราะอาหารเป็นพิษเลยก็มี
จุดกำเนิดของซาชิกิ วาราชิ
เรื่องราวของผีชนิดนี้แพร่หลายในเขตภูมิภาคโทโฮคุ โดยเฉพาะจังหวัดอิวาเตะ ซึ่งนักประวัติศาสตร์ และผู้เชี่ยวชาญเรื่องตำนานพื้นบ้านญี่ปุ่นลงความเห็นว่า ซาชิกิ วาราชิ นั้นน่าจะมีความเชื่อมโยงจากการที่ในอดีต พื้นที่ในแถบนี้มักประสบปัญหาอดอยากอยู่เป็นประจำ บางครอบครัวจำเป็นที่จะต้องฆ่าเด็กทารกทิ้งเพื่อลดจำนวนปากท้องในครัวเรือนลง และมักจะฝังศพไว้ใต้พื้นห้องครัว ซึ่งตรงกับความเชื่อที่ว่าวางเหรียญไว้ใต้บ้านแล้วจะเป็นการเรียกให้ซาชิกิ วาราชิ มาอาศัยอยู่ได้
นับเป็นอีกหนึ่งตำนานพื้นบ้านที่มีความเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของชาวญี่ปุ่นยุคโบราณอยู่ไม่น้อย และยังมีผู้คนนับถือมาจนถึงปัจจุบันครับ
อ้างอิง :
====================