เมื่อกล่าวถึงจังหวัดลำพูน หรือ นครหริภุญชัยในอดีตหลายท่าน อาจจะเคยได้เยือนถิ่นนี้มาแล้ว ดินแดนประวัติศาสตร์ ที่มีประวัติยาวนานมาถึง 1,400 กว่าปี วันนี้ผู้เขียนจะพาท่านเดินทางมาสักการะ อนุสาวรีย์พระนางจามเทวี ปฐมกษัตริย์แห่งนครหริภุญชัย ประวัติโดยย่อ พระนางจามเทวี เป็นพระธิดา ของพระเจ้าจักรพรรดิราช แห่งกรุงละโว้ เมื่อมีพระชันษาครบ 20 ปี สุกะทันตฤาษีและสุเทวฤาษี ได้สร้างอาณาจักรขึ้น ชื่อว่า อาณาจักรหริภุญชัย และได้อัญเชิญ พระนางจามเทวี พระราชธิดาแห่งกษัตริย์เมืองละโว้ ขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์ ปกครองอาณาจักรหริภุญชัย พระนางเจ้าจามเทวี ได้นำพระสงฆ์จำนวน 500 รูป พ่อเลี้ยง - แม่เลี้ยง 500 คน ช่างเงิน , ช่างทอง , ช่างโยธา , ช่างเหล็ก , ช่างไม้ , บัณฑิต และประชาชนอย่างละ 500 คน ขึ้นเรือใช้เวลาทั้งหมด 7 เดือน จนถึงยังอณาจักรหริภุญชัย ฤาษีทั้ง 2 ตน ได้ทำพิธีราชาภิเษกขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์ตรี ผู้ปกครองนครภุญชัย เป็น พระนางเจ้าจามเทวี หลังจากที่ราชาพิเษกได้ 7 วันพระนางเจ้าจามเทวีก็ได้ ประสูติพระโอรสแฝด มีพระนามว่า พระเจ้ามหันตยศ ผู้ที่ครองนครหริภุญชัยต่อจากพระมารดา และ พระเจ้าอนันตยศ ผู้ครองเขลางค์นคร พระองค์ได้ก่อสร้างบ้านเป็นเมืองและ ทำให้นครหริภุญชัย แพ้พ่ายจากศัตรู จนทำให้หริภุญชัย มีการเจริญเติบโต บ้านเมืองสงบสุขร่มเย็นประชาราษฎรอยู่เย็นเป็นสุข จากนั้นได้เดินทางไปยังเขลางค์นครและนครอาลัมภางค์ ได้สร้างเมืองขึ้นมาใหม่จึงได้ให้พระโอรสซึ่งเป็นแฝดน้องปกครอง มีความเจริญรุ่งเรือง พระนางจามเทวีจึงได้เสด็จกลับมานครหริภุญชัยและได้เกิดพระประชวรขึ้น จนถึงพุทธศักราช 1274 พระนางเจ้าจามเทวีได้เสด็จสวรรคตรวมพระชันษา 98 ปี ปัจจุบันจังหวัดลำพูน ได้สร้าง อนุสาวรีย์พระนางเจ้าจามเทวี ไว้ที่ ลานพระนางจามเทวีข้างตลาดสดหนองดอก เพื่อให้ประชาชนชาวจังหวัดลำพูนและนักท่องเที่ยว ได้มาสักการะขอพร ส่วนอีกที่สำคัญคือ ศาลพระนางจามเทวี ซึ่งตั้งอยู่หลังศาลากลางจังหวัดลำพูน ตั้งอยู่ใกล้กับหนองน้ำจามเทวี ซึ่งเล่ากันว่าเมื่อก่อนที่นี่เป็นที่สรงน้ำของเจ้าแม่จามเทวี ปัจจุบันได้มีการตั้งศาล มีรูปปั้นของพระนางจามเทวี และพระโอรสทั้งสอง ไว้ให้ประชาชนได้สักการะ อีกที่หนึ่งที่เกี่ยวข้องกับพระนางจามเทวี นั่นก็คือ วัดจามเทวีหรือวัดกู่กุด วัดแห่งนี้ พระเจ้ามหันตยศและพระเจ้ามหันตยศพระโอรส ของพระนางจามเทวี ได้นำพระอัฐิ มาบรรจุไว้ในเจดีย์สุวรรณจังโกฏิ เป็นเจดีย์ทรงเหลี่ยมทั้งหมด 4 ด้านแต่ละด้านมีพุทธรูปปางยืนปางประทานพรอยู่ในซุ้มประตูทั้งหมดด้านละ 15 องค์รวม 60 องค์ เพื่อเป็นอนุสรณ์สถาน แต่พระมารดา ปัจจุบัน มีนักท่องเที่ยวและพุทธศาสนิกชน เดินทางไปสักการะขาดสาย ตำนานของพระนางจามเทวี ยังมีอีกมากมายที่สำคัญต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระนางจามเทวี ทั้งในจังหวัดลำพูนและจังหวัดเชียงใหม่ ผู้เขียนแนะนำให้ท่านเดินทางมาสักการะ และ ศึกษาเรื่องราวในประวัติศาสตร์เกี่ยวกับพระนางจามเทวี หรือ นครหริภุญชัย ศึกษาเรื่องราวในประวัติศาสตร์ โดยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย จังหวัดลำพูน หมายเหตุ ผู้เขียนเป็นผู้ถ่ายรูปเองทั้งหมด