เมื่อได้รับภารกิจให้เป็นคนนำทางไปไหว้พระธาตุประจำปีเกิดคนเกิดปีนักษัตรขาล ( ปีเสือ ) ทำให้อดสงสัยไม่ได้ว่า ค่านิยมให้คนไปไหว้พระธาตุองค์โน้นองค์นี้ ว่าเป็นพระธาตุประจำปีเกิดคนเกิดปีนักษัตรนั้น ๆ เกิดมาได้ยังไงนั้น หากจะเขียนทั้ง 12 นักษัตร 12 พระธาตุก็เกรงว่าจะยาวเกินไป ก็เลยจะขอยกตัวอย่างความเชื่อเกี่ยวกับวัดพระธาตุช่อแฮเป็นอันดับแรกก่อนก็แล้วกันนะครับ คติความเชื่อนี้มีมานานในอาณาจักรล้านนา โดยรายชื่อของพระธาตุประจำปีเกิด 12 นักษัตรนั้น มีอยู่ที่ต่างประเทศ 2 แห่ง มีอยู่ที่ภาคเหนือ 9 แห่ง แต่เนื่องจากการไปต่างประเทศเป็นเรื่องยาก จึงกำหนดให้มีอยู่ในภาคเหนือ 11 แห่ง และอีก 1 แห่งอยู่ที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การได้ไปไหว้พระธาตุประจำปีเกิด ถือว่าเป็นค่านิยมการทำบุญหรือการแสวงบุญอย่างหนึ่ง โดยเชื่อว่า จะทำให้เกิดสิริมงคลกับชีวิต ก่อให้เกิดอานิสงส์ต่าง ๆ มากมาย ว่าตามความจริงแล้ว คติความเชื่อเรื่องพระธาตุประจำปีเกิดนั้น ไม่ได้ปรากฏในวิธีปฏิบัติหรือคำสอนโดยตรงใด ๆ ในพุทธศาสนา เป็นแต่เพียงการเชื่อมโยงคติความเชื่อของคนในอดีต นำมาประยุกต์ใช้ให้สอดรับเข้ากับแนวคำสอนในพุทธศาสนาในเรื่องทาน ศีลและภาวนาเท่านั้น โดยชาวล้านนารับรู้กับมาตามที่บันทึกไว้ในตำนานพื้นเมืองว่า เมื่อคนตายแล้ว ก่อนที่วิญาณจะมาปฎิสนธิในครรภ์มารดา จะมีตัวเปิ้ง ( คือ สิ่งที่เราสามารถพึ่งพิงและเกื้อกูลเราให้ได้รับความสุขความเจริญ ) ซึ่งเป็นสัตว์ประจำนักษัตรจะนำวิญญาณผู้ตายไปพักไว้ที่พระธาตุเจดีย์ก่อนเรียกว่า “ ชุธาตุ ” ( “ชุ” หมายถึง ตั้ง, วาง, รวม, สุม ) เมื่อได้เวลาวิญญาณผู้ตายก็จะไปสถิตที่บริเวณกระหม่อมของผู้ที่จะเป็นบิดาเป็นเวลา 7 วัน จากนั้นจึงเคลื่อนเข้าสู่ครรภ์มารดาต่อไป และเมื่อทุกคนเสียชีวิตลงวิญญาณก็จะกลับไปอยู่ที่องค์พระธาตุที่เคยอยู่ โดยคติล้านนา มีความเชื่อว่า วัดพระธาตุช่อแฮ คือพระธาตุประจำปีเกิดของคนเกิดปีนักษัตรขาล ( ปีเสือ ) ดังนั้น คนที่เกิดปีขาลและมีความเชื่อในคติดังกล่าว ก็จะพากันไปไหว้พระธาตุช่อแฮที่จังหวัดแพร่อย่างน้อยครั้งหนึ่งในชีวิต เพื่อให้บรรลุความเชื่อและความศรัทธาที่ตนเองมี หากว่าไปแล้ว เรียกว่าเป็นเป็นกุศโลบายของคนในอดีต ที่สร้างคติความเชื่อเพื่อให้คนมีความผูกผันกับวัดมากขึ้น ทำให้ต้องเข้าวัดอันจะนำไปสู่การทำนุบำรุงรักษา และสืบทอดพุทธศาสนาในที่สุด สำหรับวัดพระธาตุช่อแฮนั้น อยู่ห่างจากตัวเมืองแพร่ไปทางทิศตะวันออกราว 9 กิโลเมตร ตัวพระธาตุสร้างในแบบศิลปะเชียงแสน ก่อด้วยอิฐโบกปูนหุ้มด้วยแผ่นทองเหลืองลงรักปิดทอง ทรง 8 เหลี่ยม ย่อมุมไม้สิบสอง มีความสูง 33 เมตร ฐานเป็น 4 เหลี่ยม กว้างด้านละ 11 เมตร ใต้ฐานพระธาตุนั้นเชื่อว่าเป็นที่ประดิษฐานพระเกศาธาตุ และพระบรมสารีริกธาตุข้อศอกข้างซ้ายของพระพุทธเจ้า โดยสร้างขึ้นสมัยในกรุงสุโขทัยรัชสมัยของพระมหาธรรมราชาธิราช ( ลิไท ) เมื่อประมาณ 422-419 ปีที่แล้วและได้มีการทำนุบำรุงมาตลอดสำหรับคนเกิดปีขาลที่ยังไม่มีเวลาไป ผมเอาคำกล่าวบูชาพระธาตุช่อแฮมาให้สวดได้ที่บ้านแล้วนะครับ ( ตั้ง นะโม 3 จบ ) จากนั้นกล่าวว่า “โกเสยัง ธะชัคคะ ปัพพะเต พุทธะธาตุ ปะติฏฐิตัง ปะสันเนนะ อะหังวันทามิ สัพพะทา อะหังวันทามิ ธาตุโย อะหังวันทามิ สัพพะโส” ส่วนผมเกิดปีมะโรง เดี๋ยวจะไปไหว้พระธาตุที่วัดพระสิงห์ฯ จังหวัดเชียงใหม่ต่อนะครับ พิกัด : https://goo.gl/maps/XpjCmnDWTbpG3B9Y8 ที่อยู่ : 1 ถนนช่อแฮ ตำบลป่าแดง อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่ วันเวลาเปิดปิด : 06.00-18.00 น. ภาพประกอบทั้งหมดถ่ายโดยผู้เขียน : อนุญาตให้ใช้เพื่อการศึกษาได้ฟรี