เมื่อช่วงวันอาสาฬหบูชา “นายรอบรู้” มีโอกาสเดินทางไปร่วมงานเวียนเทียนกลางน้ำบริเวณกว๊านพะเยา อำเภอเมืองพะเยา ในช่วงเวลาค่ำย่ำเย็นชาวพระเยาและนักท่องเที่ยวต่างนำดอกไม้ธูปเทียนเตรียมตัวมาเวียนเทียน ขณะที่ความมืดกำลังกลืนเอากว๊านพะเยา แอ่งน้ำขนาดใหญ่เป็นอันดับสามของประเทศ อันเกิดจากการยุบตัวของเปลือกโลก ทำให้เกิดเป็นแอ่งน้ำขนาดใหญ่เรียกว่ากว๊าน ทางจังหวัดได้พัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวของเมืองพะเยา แสงไฟที่ตั้งอยู่บนเกาะกลางกว๊านก็สว่างขึ้น เรือพายลำแล้วลำเล่าพายเข้ามารับบนักท่องเที่ยวขึ้นไปบนเกาะ เกาะที่ว่านั้นคือวัดติโลกอาราม สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเมื่อ 500 ปีก่อน จากหลักฐานจากรึกที่ค้นพบบริเวณวัดซึ่งเล่าว่าพระเจ้าติโลกราชแห่งอาณาจักรล้านนาที่เชียงใหม่ โปรดให้พระยายุทธิษถิระ เจ้าเมืองพะเยาในขณะนั้นร้างขึ้นราว พ.ศ. 2019-2029 หลังจากนั้นวัดนี้ถูกทิ้งร้าง จนมาถึงพ.ศ. 2548 กรมชลประทานได้สร้างเขื่อนขั้น น้ำเข้าท่วมบริเวณที่เป็นวัดติโลกอาราม ต่อมาทางจังหวัดพะเยาได้ค้นพบพระพุทธรูปหินทรายปางมารวิชัย “หลวงพ่อศิลา” กลางกว๊านบูรณะซ่อมแซมจนแล้วเสร็จ นำไปประดิษฐานบริเวณกลางเกาะซึ่งเคยเป็นที่ตั้งของวัดติโลกอาราม ใครที่จะเดินทางไปสักการะต้องนั่งเรือจากฝั่งไปยังเกาะวัดติโลกอาราม นำไปสู่การเกิดขึ้นของประเพณีเวียนเทียนกลางน้ำ ประเพณีที่ถูกกล่าวขานว่ามีหนึ่งในเดียวในโลกต่างจากที่อื่น ตรงที่ปกติในช่วงวันสำคัญพุทธศาสนิกชนจะไปนำดอกไม้ธูปเทียนไปเวียนรอบโบสถ์สามรอบ แต่ที่วัดติโลกอารามพุทธศาสนิกชนต้องนั่งเรือพายเวียนรอบเกาะวัดสามรอบ ถ้ามืดค่ำบางครั้งพุทธศาสนิกชนก็สามารถขึ้นมาเวียนเทียนรอบหลวงพ่อศิลาได้เช่นกัน คราวหน้าใครสนใจที่จะไปร่วมประเพณี แนะนำให้นั่งชิลล์กินลมริมกว๊านรอซื้อรอบเรือเพื่อนั่งไปร่วมประเพณีเวียนเทียนกลางน้ำ ไป-กลับ 30 บาท นั่งเรือไปประมาณไม่ถึง15 นาที สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ ชมรมกว๊านพะเยา โทร. 08-9433-7311 ททท. สำนักงานเชียงราย โทร. 0-5371-7433, 0-5370-0051-2 ขอบคุณการท่องเที่ยวแห่งประเทศ