ฝีมือเรา...มิเบาเลย... แค่ขั้นตอนคลี่...ประกบซี่ ก็ก้มหน้าก้มตาอยู่เกือบชั่วโมง เล็บเยิน... นิ้วเยิน... พอทำเสร็จ... รีบอวดบรรดาครูที่สอนด้วยความภาคภูมิใจ หน้าตั้ง หูตั้ง รอฟังคำชม ครูรับงานไปตรวจ... มองหน้า แล้วหัวเราะเสียงดังอย่างเอ็นดู "ทำไมแบนแต๊ดแต๋แบบนี้..." "หือ..!!! อะไรแบนคะ ??" ถามสวนกลับอย่างไว เกือบจะคิดไปไกลแล้วเชียว "ตรงกลางดอก...ถ้าจะให้สวย มันต้องป่องออก นี่แสดงว่ามือหนัก กดแรง... มันเลยแบน" อ๋อ...อย่างงี้นี่เอง ฝีมือไม่เบานี่นา... กดหนักจนดอกแบน แถมเกือบหักไปหลายซี่ ฮ่า... งานประณีตแบบนี้... สตรีเขาไม่ทำกัน เป็นงานฝีมือเฉพาะของหนุ่ม ๆ ผู้ไทยบ้านกุดหว้า ที่อำเภอกุฉินารายณ์ กาฬสินธุ์ สมัยก่อน หนุ่มผู้ไทยกุดหว้าคนไหนมีฝีมือการทำมาลัยไม้ไผ่ จะบอกว่า นั่นแหละ คือหนุ่มที่มีเสน่ห์เหลือล้น สาว ๆ หมายตากันเลยทีเดียว ......... น่าสนแบบนี้... ตามไปดูกันซักหน่อยมั้ย "บุญพวงมาลัย" ในประเพณีบุญข้าวประดับดิน และบุญข้าวสาก ตรงดิ่งไปที่กาฬสินธุ์กันเลย ..... “มาลัยไม้ไผ่” เป็นงานหัตถกรรมของชาวผู้ไทยบ้านกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งบรรจงประดิษฐ์ขึ้นเพื่อใช้เป็นเครื่องผูกร้อยพืชพรรณธัญญาหารตามฤดูกาล หรือสิ่งของอุปโภคบริโภค พร้อมด้วยดอกไม้ ธูป เทียน เป็นเครื่องไทยธรรม และถวายเป็นพุทธบูชาในงานบุญพวงมาลัย ที่จัดขึ้นในช่วงวันแรม 13 – 14 ค่ำ เดือน 9 และวันขึ้น 14 – 15 ค่ำ เดือน 10 ตามปฏิทินจันทรคติ ซึ่งเป็นช่วงบุญข้าวประดับดินและบุญข้าวสาก ตามวิถีฮีตสิบสองอันเป็นประเพณีปฏิบัติของชาวอีสาน เมื่อถึงกำหนดวันงานบุญพวงมาลัย ชาวบ้านกุดหว้าจะนำมาลัยไม้ไผ่ที่ผูกร้อยสิ่งของและพืชพรรณธัญญาหารต่าง ๆ เรียบร้อยแล้วมาร่วมกันประกอบพิธีแห่มาลัยไม้ไผ่รอบโบสถ์ที่วัดประจำหมู่บ้าน ลีลาการร่ายรำของชาวบ้านในชุดผู้ไทยที่เคลื่อนไหวไปตามจังหวะกลองตุ้มในระหว่างแห่ ช่วยแต่งเติมสีสันให้งานบุญมีชีวิตชีวาและเต็มไปด้วยความสนุกสนาน หลังการแห่รอบโบสถ์ครบ 3 รอบ ชาวบ้านก็ร่วมกันนำมาลัยไม้ไผ่ของตนเองมาแขวนรวมกันเป็นต้นกัลปพฤกษ์ แล้วทำพิธีถวายพระเพื่อเป็นพุทธบูชา ขั้นตอนการทำมาลัยไม้ไผ่ เริ่มจากการตัดไม้ไผ่ไร่ทิ้งไว้ประมาณ 15 วัน เพื่อให้ไม้ไผ่แห้ง จากนั้นนำมาตัดเป็นท่อน ผ่าซีก เหลาให้บาง โดยกำหนดความกว้างและความยาวตามขนาดของดอกที่ต้องการ มาลัยไม้ไผ่หนึ่งดอกจะใช้ไม้ไผ่ที่เหลาแล้วจำนวน 6 ชิ้น นำมาหักพับสลับฟันปลาโดยแบ่งระยะให้สวยงาม แล้วทำการผ่าหน้ากว้างออกเป็นซี่เล็ก โดยเว้นส่วนปลายทั้งสองด้าน และบริเวณตรงกลาง จากนั้นนำแต่ละชิ้นมาประกบเข้าคู่โดยคลี่ซี่ไม้ไผ่ที่ผ่าไว้แล้วประกบเข้าด้วยกัน ซึ่งเป็นขั้นตอนที่ต้องใช้ความละเอียดประณีตเป็นอย่างมาก หลังประกบครบ 3 คู่แล้ว จึงเจาะรูตรงกลางเพื่อใช้ก้านไม้ไผ่ร้อยเป็นดอก ผูกยึดด้วยเชือกเส้นเล็กหรือกาว เป็นอันเสร็จสิ้นการทำมาลัยไม้ไผ่เพื่อใช้แขวนเครื่องไทยธรรมในงานบุญพวงมาลัย นอกจากการทำมาลัยไม้ไผ่เพื่อใช้เป็นเครื่องแขวนปัจจัยไทยธรรมในงานบุญพวงมาลัยแล้ว ชาวผู้ไทยกุดหว้า ยังประดิษฐ์มาลัยวิจิตรศิลป์ ซึ่งเป็นมาลัยไม้ไผ่แบบประยุกต์ โดยประกอบให้เป็นมาลัยสวยงาม ใช้เป็นเครื่องประดับตกแต่ง และจัดประกวดในโอกาสต่าง ๆ อีกด้วย ช่วงประมาณเดือนสิงหาคม และกันยายนของทุกปี เป็นเวลาของบุญข้าวประดับดิน และบุญข้าวสาก ตามวิถีอีสาน อยากชวนไปเยือนงานบุญพวงมาลัยที่บ้านกุดหว้า สัมผัสมาลัยไม้ไผ่งามประณีต เอกลักษณ์งานหัตถกรรมของชาวผู้ไทยกุดหว้า ที่สะท้อนถึงศรัทธาในพระพุทธศาสนา และคุณค่าของภูมิปัญญาอีสาน ลองลงมือทำมาลัยไม้ไผ่ด้วยตนเอง เที่ยวให้สนุก ทำบุญให้สุขใจกันนะ :) *** ปรับปรุงเพิ่มเติมจากผลงานโดย "ว่างเขียน" ซึ่งเผยแพร่ครั้งแรกทาง noozup.me