กว๊านพะเยา คำว่า "กว๊าน" หมายความว่า หนอง บึง คลอง ขนาดใหญ่ ซึ่งความว่ากว๊านนั้น เป็นภาษาล้านนาที่เฉพาะแค่ จังหวัด พะเยา เท่านั้น ซึ่งกว๊านพะเยานั้นเป็นแหล่งน้ำที่ใหญ่เป็นลำดับ 3 ของประเทศไทยเลย ใครได้ไปจังหวัดพะเยาถ้าไม่ได้ไปเที่ยวที่กว๊านพะเยา ก็เหมือนไปไม่ถึงจังหวัดพะเยาเลยทีเดียว ซึ่งมีความสวยงามมาก กว้างสุดลูกหูลูกตา น้ำใสสะอาด ผู้คนที่เป็นมิตร ถ้าไปวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ ที่กว๊านมี ถนนคนเดิน อีกด้วย มีของให้เลือกซื้ออย่างมากมาย อีกทั้งยังมีวัดที่ตั้งอยู่กลางกว๊านพะเยาอีกด้วย ซึ่งอาจเรียกชื่อว่า " วัดกลางน้ำ " หรือ " วัดติโลกอาราม " มีอายุราว 500 ปี สามารถไปสักการะ เพื่อความเป็นสิริมงคลได้ วิธีเดินทางไปที่วัดกลางน้ำ หรือ วัดติโลกอารา นั้น ต้องเดินทางโดยเรือพาย ไปเท่านั้น มีค่าเดินทาง คนละ 30 บาท ทั้งไปและกลับ ซึ่งสามารถขึ้นได้ที่ท่าเรือข้างกว๊านพะเยาได้เลย มีอาหารปลาจำหน่ายสามารถนำไปให้ปลารอบ ๆกว๊าน หรือ จะไปให้ที่บริเวณ วัดกลางน้ำก็ได้ และจะได้ธูปและเทียนมาด้วย เพื่อนำเอาไปสักการะพระที่วัดกลางน้ำ หรือ วัดติโลกอาราม : ภาพถ่าย บริเวณกว๊าน : ซึ่งที่วัดกลางน้ำ หรือ วัดติโลกอาราม มีร้านขายสัตว์น้ำ สามารถซื้อ ปล่อยได้ เชื่อว่าจะปล่อยทุกข์ ปล่อยโศก ในตอนค่ำๆ ในวัน ศุกร์ เสาร์ และอาทิตย์ นั้น จะมีตลาดถนนคนเดินรอบ ๆ กว๊านพะเยา ซึ่งมีทั้งกับข้าว หรือจะเป็น ขนมหวาน สิ่งของต่าง ๆ มากมาย ที่มีให้เลือกซื้อเลือกใช้อย่างมากมายเลยทีเดียว ซึ่งถ้าไปตอนค่ำ ๆ ใ กล้เวลาพระอาทิตย์ตก จะเป็นบรรยากาศที่สวยงามเป็นอย่างมาก : บรรยากาศที่ตลาดถนนคนเดินริมกว๊านพะเยา : มีบริการเช่ารถจักรยานอีกด้วย สามารถปั่นเที่ยวได้รอบกว๊านพะเยาเลย ยิ่งตอนค่ำ ๆ จะอากาศดีมาก ๆ เย็น สบาย ๆ ไม่ร้อนเกินไป แนะนำให้ไปเที่ยวช่วงฤดูหนาว เพราะอากาศดี อีกทั้งตอนเช้า ๆ จะเห็นหมอกที่กว๊านที่สวยงามอย่างมากอีกด้วย ถ้าไปช่วงเทศกาลต่าง ๆ ต้องเผื่อเวลาเดินทางด้วย เพราะช่วงเทศกาลคนจะเยอะเป็นพิเศษ เรื่องอาหารการกิน รอบๆกว๊านมีร้าน อาหารมากมาย สามารถเลือกเข้าไปได้เลย เรื่องที่อยู่อาศัย มีหลากหลายราคา ตามบริการของที่พักแต่ละที่ ซึ่งมีอยู่รอบ ๆ กว๊านพะเยาเลย สามารถเลือกพักได้เลย : ภาพถ่ายปลาบริเวณกว๊าน : บริเวณกว๊านตรงหน้าป้ายกว๊านพะเยา จะมีปลาอยู่อย่างมากมาย สามารถ ไปซื้ออาหารปลาบริเวณนั้นได้ ถุงละ 10 บาท และนำไปให้ปลาได้ก็จะเป็นอีกกิจกรรมที่สนุกและรู้สึกสบายไปอีกด้วย