ตองยีกับบ้านขั้นบันได ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ไปบ่อยที่สุดในช่วงแรกของการค้นหาความเป็นอาเซียนคือพม่า ต่อมาอินโดนีเซียกลับขึ้นแท่นสถิติการไปเยือนสูงสุด หลังจากไปพม่าหลายคราวก็มักจะไปชิมตามเมืองท่องเที่ยวตั้งแต่ก่อนเปิดประเทศ หลังจากเปิดประเทศจึงไปยังเมืองที่เคยอ่านจากหนังสือ “รถเที่ยวสุดท้ายจากตองยี” สมบูรณ์ วรพงษ์ / เขียน ฉันตีรถออกจากอินเลซึ่งเป็นเมืองท่องเที่ยวไปยังเมืองตองยี เมืองหลวงของรัฐฉาน ระยะทางไม่ไกล ใช้เวลาเดินทางด้วยรถสองแถว (ที่จริงสามแถวมากกว่า เพราะคนขับจะมีที่นั่งเป็นไม้เนื้อแข็ง วางพาดช่องว่างระหว่างที่นั่งสองแถวที่มีอยู่แล้วในรถ) ประมาณหนึ่งชั่วโมง ค่ารถถูกแสนถูกประมาณ 30 บาท นั่งอัด ยัด ยืนเบียดกันไป เมื่อเข้าเขตเมืองตองยี รถเริ่มไต่จากที่ราบไล่ระดับความสูงขึ้นไปตามภูเขาสูง สูงขึ้นไปเรื่อยๆ จนต้องร้อง “ว้าว” ออกมา คล้ายๆ นั่งรถสองแถวขึ้นดอยสุเทพ แต่ภูเขาที่ตองยีจะมีช่วงเป็นแอ่งกระทะเป็นหุบลงไป มีบ้านในหุบแทรกช่องว่างของภูเขาที่ล้อมรอบ บ้านแต่ละหลังเล่นระดับลดหลั่นกันไปความลาดชันของพื้นผิวภูเขา จนกลายเป็นบ้านขั้นบันได ใช้เวลาไม่นานนักจากอินเลไปสู่ตองยี...แทบจะหานักท่องเที่ยวต่างชาติไม่เจอ ที่สร้างความตื่นตาตื่นใจอย่างมากคือเมืองเจริญ การค้าขายคึกคัก บรรยากาศคล้ายอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ผู้คนที่นี่ไม่ค่อยเคี้ยวหมาก แทบไม่เห็นคนเคี้ยวหมาก แทบไม่เห็นแผงขายหมากพลู ที่สำคัญหาคนสวมโสร่งและผ้าถุงแทบไม่เจอ ผู้คนแต่งกายสากล ใส่สเวตเตอร์(ตอนที่ไปหน้าหนาว) กางเกง ผู้หญิงใส่ขนตาปลอม คอนแทคเลนส์ตาหวานตาแบ๊ว แต่งตัวแบบที่เราเห็นได้ทั่วไปตามเมืองเจริญหรือเมืองใหญ่ ส่วนหน้าตาหรือก็ละม้ายไปทางคนจีน ผิวขาวเหลืองละเอียด ดูผ่องพรรณ นี่คือลักษณะของชาวตองยีที่ต่างไปจากชาวพม่าในที่ราบตามเมืองอื่น ๆ ที่เคยเห็น สร้างความแปลกตาเหลือเกิน ผู้คนหลายคนขับรถสปอร์ตนำเข้าจากยุโรปทั้ง BMW, BENZ, SAAB, จากัวร์ รถเอสยูวีอย่างปาเจโร ฟอร์จูนเนอร์ รถนำเข้าจากญี่ปุ่น จักรยานยนต์นำเข้าจากจีน เมืองนี้ใช้พาหนะหลักคือรถยนต์และจักรยานยนต์ ดูจากสภาพทั่วไปของเมือง ผู้คนคงร่ำรวยจากการค้าขาย มีแต่ร้านขายสินค้านำเข้าจากจีนทั้งเสื้อผ้า อาหาร เครื่องใช้ไฟฟ้า โทรศัพท์มือถือ ภายในตัวเมืองตองยีมีรถสองแถวสายต่างๆ บริการ เพื่อพาผู้โดยสารกลับเข้าบ้าน บ้านเรือนของผู้คนที่นี่ตั้งอยู่ตามระดับความสูงของภูเขา เห็นรถสองแถวเหล่านั้น วิ่งไปตามถนนที่ตัดผ่านตามบ้านขั้นบันได เมื่อขึ้นไปบนดาดฟ้าที่พักของโรงแรม ย่อมเห็นบ้านบันไดลดหลั่นกันสวยงามท่ามกลางหมอกหนายามเช้าและหมอกมืดยามค่ำคืน เมื่อมีเวลาว่าง กิจวัตรหลักในเมืองนี้คือเดินไปตามบ้านขั้นบันได แต่ละบล็อคมีชีวิตผู้คนที่แตกต่างกัน ฉากหลังบ้านสองชั้นริมถนนใหญ่ มีทั้งบ้านชั้นเดียวที่เป็นลักษณะห้องแถว บ้านไม้สวยงามที่เล่นสีพาสเทล ลวดลายฉลุลายไม้ ประชาชนที่นี่มีทั้งชาวพุทธ มุสลิม อินเดีย ฮินดู จีน บ้านเหล่านี้พอถูกแสงในระดับองศาที่ต่างกันตามความลาดชันของภูเขา สร้างความงามของแสงและเงา เหมาะแก่การถ่ายภาพ กลายเป็นเสน่ห์อีกอย่างหนึ่ง บ้านสูงๆ ต่ำๆ ลดหลั่นตามระดับความสูงของภูเขาและภูมิประเทศ ทำให้เห็นบ้านขั้นไดแห่งเมืองตองยี เวลามองจากมุมไกลๆ ฉันมักเอานิ้วมือไต่ขึ้นไปตามภาพบ้านขั้นบันไดที่เห็นเบื้องหน้า จินตนาการว่ากำลังเดินขึ้นไปจนถึงยอดหอคอยของตองยี Story and Photo by Nonglak Butler