ใครที่ชอบท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เมื่อถึงช่วงสถานการณ์โควิด-19 ปกติแล้ว ก็อยากเชิญชวนให้มาสัมผัสอีกวัฒนธรรมของคนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงในจังหวัดกาญจนบุรี ในงานทำบุญข้าวใหม่ (โบวบือส้องคู) ที่จัดขึ้นทุกปีในตำบลไล่โว่ อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ตำบลไล่โว่มีด้วยกัน 6 หมู่บ้าน คือ สะเน่พ่อง กองม่องทะ เกาะสะเดิ่ง ไล่โว่-สาละวะ ทิไล่ป้า และจะแก โดยจะจัดวนกันไปในแต่ละหมู่บ้านของตำบลไล่โว่ ซึ่งในปีนี้ได้จัดขึ้นที่หมู่บ้านกองม่องทะ หมู่ที่ 2 โดยมีกิจกรรมหลักๆ ก็คือ การผูกข้อมือให้แม่โพสพ (พิบือโหย่ว) ในเวลากลางวัน และร้านค้าสวรรค์ในเวลากลางคืนในวันพระใหญ่ นอกจากนั้นก็ยังมียุ้งข้าวสามัคคี (บือพ่องฉ่องหล่อง) สำหรับชาวบ้านมาร่วมกันทำบุญที่วัด มาเทรวมกันในยุ้งฉางที่สร้างขึ้น เพื่อถวายให้วัดนำไปใช้สาธารณะประโยชน์ต่อไปได้ ปีนี้งานบุญข้าวใหม่จัดขึ้นในวันที่ 15-18 มกราคม 2565 ที่ผ่านมา โดยเว้นช่วงจากงานประเพณีฟาดข้าวในเดือนธันวาคมเป็นเวลา 1 เดือน โดยหมู่บ้านไหนเป็นเจ้าภาพงานฟาดข้าว ก็ต้องเป็นเจ้าภาพงานบุญข้าวใหม่ต่อในเดือนมกราคม ค่ำคืนแรกในวันที่ 15 มกราคม จะมีการเจริญพระพุทธมนต์เย็นในปะรำพิธี ตรงกลางทำร้านยกพื้นขึ้นมา 4 เสา ไว้วางน้ำมนต์ที่ชาวบ้านนำมาและสิ่งของที่เกี่ยวกับการบูชาแม่โพสพ โดยมีแม่ข้าวกอใหญ่ห้อยลงมาพอดีกับร้านที่ยกขึ้น ซึ่งเป็นแม่ข้าวกอเดียวกับที่ใช้ห้อยในงานฟาดข้าวเมื่อเดือนธันวาคมที่ผ่านมา เพื่อเป็นเมล็ดพันธุ์ข้าวปลูกในไร่ในปีถัดไป และข้างๆ ก็ทำทางเข้า 4 ทาง ประดับด้วยต้นกล้วย อ้อย ดอกไม้หงอนไก่จากในไร่ และต้นฉัตร 3 ชั้นประตูละ 2 คู่อีกด้วย เมื่อเสร็จจากพิธีสงฆ์ก็มีการแสดงพื้นบ้านให้ได้ชมกัน ใครที่ชอบนาฏศิลป์พื้นบ้านก็มาชมกันได้ รุ่งเช้าวันที่ 16 มกราคม หลังจากใส่บาตรเสร็จ เวลาประมาณ 09.00 น. ชาวบ้านก็ทะยอยมาตรงปะรำพิธีด้วยชุดท้องถิ่นเพื่อเข้าร่วมพิธีผูกข้อมือให้แม่โพสพ โดยมีคู่สามีภรรยาผัวเดียวเมียเดียวและปัจจุบันไม่สามารถมีลูกได้แล้วเป็นตัวแทน 4 คู่นั่งอยู่ตรงประตูในปะรำพิธี ต้องใส่ชุดกะเหรี่ยงเท่านั้น มีตัวแทนผู้ชายที่เป็นผู้นำพิธีนำการเรียกขวัญ โดยที่เหลือเคาะที่ถาดไม้ไผ่ที่มีของสำหรับใช้ในการผูกข้อมือหลากหลายอย่าง ไม่ว่าข้าวสุก ข้าวเหนียว งา ผลไม้ น้ำ สายสิญจน์ ดอกไม้ ฯลฯ เมื่อเรียกขวัญแล้ว ก็จะทำการผูกข้อมือ โดยผู้ทำพิธี 4 คู่ที่เป็นฝ่ายชายผูกให้ภรรยาก่อน ถือเป็นตัวแทนของแม่โพสพ จากนั้นฝ่ายหญิงก็ผูกให้ฝ่ายชาย และค่อยผูกให้ผู้มาร่วมงานจากทั้ง 4 ทิศจนครบทุกคน ระหว่างนั้นก็จะมีนักดนตรีบรรเลงเพลงไปเรื่อยๆ เนื้อหาเกี่ยวกับการทำบุญข้าวใหม่ เพื่อเป็นการสรรเสริญแม่โพสพที่ดูแลไร่ข้าวมาตลอดเวลาที่ได้ทำการเพาะปลูก จนถึงฤดูเก็บเกี่ยว และถึงเวลาก็มาทำบุญข้าวใหม่กัน นอกจากจะมาทำบุญใส่บาตร ก็ยังมีการทำบุญข้าวใหม่กับผู้สูงอายุ ซึ่งประเพณีการทำบุญข้าวใหม่นี้ ทางภาคเหนือก็จะมีการประเพณี "ตานข้าวใหม่" เหมือนกัน แต่รูปแบบจะแตกต่างกันไป และในวันที่ 17 มกราคม ในช่วงค่ำจะตรงกับวันพระขึ้น 15 ค่ำ (วันพระใหญ่) จะมีการเปิดร้านค้าสวรรค์ ซึ่งเป็นคล้ายโรงทาน จะสร้างขึ้นมาเฉพาะงาน มีทางเข้าและทางออกแค่อย่างละฝั่ง โดยจะมีพระสงฆ์มาเจริญพระพุทธมนต์เพื่อเป็นการเปิดร้านค้าสวรรค์ เมื่อเสร็จพิธีสงฆ์และพระสงฆ์ออกจากร้านค้าสวรรค์ไปแล้ว ก็จะมีผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านจะเข้ามารับประทานเป็นชุดแรกโดยจะให้พรกับผู้ตระเตรียมอาหารคาวหวาน น้ำ และขนมโดยผู้เข้ามาในร้านค้าสวรรค์จะทำบุญเท่าไหร่ก็ได้ และรับประทานได้เต็มที่จนกว่าจะอิ่มแล้วค่อยออกไป โดยมีเด็กสาวพรหมจรรย์ 7 คน เป็นตัวแทนนางฟ้าคอยจัดอาหาร บริการน้ำดื่มให้ผู้เข้ามาในร้านค้าสวรรค์จนเสร็จงานเลย และค่ำคืนสุดท้าย วันที่ 18 มกราคม ก็จะการถวายเครื่องไทยธรรมแด่พระสงฆ์ ข้าวเปลือกในยุ้งข้าว และชาวบ้านกรวดน้ำ รับพร เป็นอันเสร็จงาน จุดประสงค์ของการจัดงานก็เพื่อให้ชาวกะเหรี่ยงที่ทำไร่หมุนเวียนได้ให้ความสำคัญกับวิถีชีวิตการทำไร่ข้าว และสรรเสริญแม่โพสพที่เชื่อว่าเป็นผู้ดูแลไร่ข้าวตั้งแต่ปลูกข้าวจนถึงเก็บเกี่ยว อีกทั้งเป็นกิจกรรมผ่อนคลายและสร้างความสามัคคีให้คนในชุมชนทั้งตำบลได้มาพบปะ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่อกันและกัน เป็นวัฒนธรรมการทำไร่ข้าวของชาวกะเหรี่ยงในตำบลไล่โว่ที่ยังต้องใช้ชีวิตอาศัยธรรมชาติ และได้ทำบุญร่วมกัน ซึ่งในปีนี้ก็มีคนต่างหมู่บ้านมากันไม่มากเพราะยังอยู่ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 อยู่ จึงต้องจัดภายใต้มาตรการอย่างเคร่งครัดอีกด้วย ปีนี้พิเศษตรงที่มีงานเสริมเข้ามา คือ งานบุญจุดกองประทีปพุทธบูชา หรือจุดถวายกองไฟเพื่อสร้างความอบอุ่นให้พระสงฆ์ในฤดูหนาว ถือเป็นการสะเดาะเคราะห์ไปในตัวอีกด้วย ได้จัดขึ้นเป็นครั้งแรกของหมู่บ้าน แต่ละหมู่บ้านในตำบลต้องรอถึง 5 ปี ถึงจะวนกลับมาเป็นเจ้าภาพอีกครั้ง ในปลายปีนี้ ในเดือนธันวาคมก็จะมีการจัดประเพณีฟาดข้าวที่หมู่บ้านเกาะสะเดิ่ง และจัดงานบุญข้าวใหม่ในเดือนมกราคม 2566 และจะเวียนต่อไปยังหมู่บ้านอื่นๆ ต่อไปเรื่อยๆ โดยทำมาเป็นระยะเวลา 40 ปีมาแล้วเครดิต ภาพปก โดยผู้เขียน และข้อความอัตโนมัติจาก TrueID In Trendภาพประกอบ ที่ 1-13 โดยผู้เขียนเปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !