จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีตราประจำจังหวัดเป็นรูปศาลามณฑป และมีภาพเกาะหลักอยู่ด้านหลัง ว่ากันว่าศาลามณฑปนั้น คือ "พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์" ซึ่งอยู่ที่ถ้ำพระยานคร ในเขตอุทยานแห่งชาติสามร้อยยอด วันนี้เลยจะชวนท่านไปดูให้เห็นกับตาว่าศาลามณฑปนี้จะมีความสวยงามขนาดไหน สำหรับใครที่ต้องการเดินทางไปยังถ้ำพระยานคร คุณอาจจะตั้งพิกัดไว้ที่วัดบางปู อำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จากวัดบางปูขั้นแรกคุณต้องเดินทางไปให้ถึงแหลมศาลา ซึ่งจะมีทางเลือก 2 ทาง สำหรับการเดินทางไปยังถ้ำพญานคร ทางแรก เป็นการนั่งเรือจากวัดบางปูไปยังหาดแหลมศาลา มีค่าบริการ เหมาจ่ายไป-กลับ ลำละ 400 บาท สำหรับทางเลือกที่ 2 เป็นการเดินเท้า จากวัดบางปู ข้ามเขาเทียน ไปยังหาดแหลมศาลา ระยะทางประมาณ 400 เมตร เพื่อความปลอดภัย ทางอุทยานจะอนุญาตให้ท่านเดินขึ้นก่อนเวลา 14:30 น. เผื่อเวลาสำหรับเดินทางกลับด้วย ทั้ง 2 เส้นทาง จะนำท่านมายังหาดแหลมศาลา แต่นั่นก็ยังไม่ใช่จุดหมายในการเดินทาง ท่านยังต้องเดินข้ามเขาอีกลูกนึง ด้วยระยะทางอีก 430 เมตร ใครที่คิดว่าจะเดินไปถ้ำพระยานคร อย่าลืมนึกถึงขากลับกันด้วยนะครับ เท่ากับว่าไป-กลับ ท่านต้องข้ามเขาถึง 4 ลูกเลยนะ ในการเดินไปยังถ้ำพระยานคร ช่วงแรกจะเป็นบันไดหิน เดินไม่ลำบากมากนัก แต่ความชันอาจทำให้เหนื่อยพอควร ท่านควรสวมรองเท้าผ้าใบมา ระหว่างทางจะมีจุดแวะพักและจุดชมวิว ที่สามารถมองเห็นเกาะและทะเล เมื่อเดินไปถึงสันเขาก็จะเป็นช่วงขาลงไปยังถ้ำ ช่วงนี้จะเดินสบายหน่อย สำหรับใครต้องการไกด์นำทางและให้ข้อมูล ติดต่อทางอุทยานได้ เขาจะมีไกด์ตัวน้อยเป็นเด็กในชุมชนมาทำหน้าที่ตรงนี้อยู่ ถ้ำพญานครเป็นถ้ำที่เพดานเปิดเป็นปล่องให้แสง สามารถส่องเข้ามายังในถ้ำได้ ท่านจะพบกลับ ความสวยงามที่ธรรมชาติสร้างขึ้นอย่าง เช่น หินคล้ายน้ำตกแห้ง หินรูปจระเข้ หินงอก หินย้อย และเสาหิน นอกจากนี้ยังมี ลายพระหัตถ์ จ.ป.ร. และ ป.ป.ร. ของในหลวงรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 7 ทั้งสองพระองค์เคยเสด็จประพาสถ้ำนี้ ไฮไลท์ของที่นี่ก็คือ "พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์" ป้ายตรงหน้าพระที่นั่งได้ให้ข้อมูลว่า "ถ้ำพญานคร ตั้งตามนามเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นผู้พบ เมื่อคราวเดินทางผ่านเขาสามร้อยยอด ในสมัยรัชกาลที่ 1 สิ่งสำคัญนอกจากความงามตามธรรมชาติแล้ว ยังมีพลับพลาที่ประทับ ทรงจตุรมุข ชื่อ พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าให้สร้างขึ้น เมื่อ พ.ศ. 2433 พ.ศ. 2469 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาส 1 ครั้ง พ.ศ. 2499 พ.ศ 2524 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช และ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จประพาส 2 ครั้ง สำหรับพระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ บูรณะครั้งล่าสุดเมื่อ พ.ศ. 2531" ด้วยความทางธรรมชาติ ความงามทางสถาปัตยกรรม และความงามทางประวัติศาสตร์ จึงน่าจะเป็นเหตุผลให้พระที่นั่งคูหาคฤหาสน์ ถูกนำมาเป็นตราประจำจังหวััดประจวบคีรีขันธ์ ในปัจจุบัน