ในวันที่เราโหยหาอดีต เราจะถูกกระตุ้นให้เดินทางไปยังสถานที่เก่าๆ เพื่อระลึกและนึกถึง แต่จะมีใครบ้างที่โหยหาอดีตและยังคงเดินทางตามหาร่องรอยของกาลเวลา...เหมือนกับฉัน เช้าวันที่อากาศสดใส ท้องฟ้าปลอดโปร่ง ฉันเดินทางมาสำรวจวัดร้างนอกเกาะเมืองในพระนครศรีอยุธยา ขณะที่ฉันขับรถผ่านวัดแห่งหนึ่งเพื่อจะไปวัดกุฎีดาว ฉันมองซ้ายมือสะดุดตากับซากเจดียและอิฐเก่าที่ไม่เคยมองมาก่อน ทำให้ฉันวนรถแล้วเลี้ยวเข้าไปในวัดนั้น จากป้ายด้านหน้าเขียนว่า “วัดสมณโกฏฐาราม” หลังจากจอดรถใต้ร่มไม้ ฉันแหงนมองเจดีย์ที่เหลืออยู่และโบสถ์ก่ออิฐที่ได้รับการบูรณะใหม่อย่างทึ่งๆ เมื่อเปิดหนังสือคู่มือนำเที่ยวอยุธยาก็พบข้อมูลว่า วัดสมณโกฏฐารามสร้างในสมัยอยุธยาตอนต้นและได้รับการปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่ในสมัยอยุธยาตอนปลายโดยเจ้าพระยาโกษา(เหล็ก) และเจ้าพระยาโกษา (ปาน) มีชื่อในสมัยนั้นว่า “วัดพระยาคลัง” ตามเอกสารหลักฐานจดหมายเหตุของแกมเฟอร์ แพทย์ชาวเยอรมันที่ทำงานในบริษัทอีสต์อินเดียของฮอลันดา ที่เดินทางเข้ามากรุงศรีอยุธยาเมื่อ พ.ศ. ๒๒๓๓ ตรงกับช่วงสมัยของสมเด็จพระเพทราชา พร้อมกันนี้ ยังมีหลักฐานระบุว่าสมเด็จพระเพทราชาได้เสด็จไปที่วัดนี้เพื่อราชทานเพลิงศพเจ้าแม่ดุสิตซึ่งเป็นมารดาของเจ้าพระยาโกษา (เหล็ก) และเจ้าพระยาโกษา (ปาน) และยังเคยเป็นพระแม่นมของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ภายในวัดแห่งนี้ นอกจากอุโบสถ์ที่มีทางเข้าด้านข้าง ภายในอุโบสถมีพระประธานคือ “พระศรีสมณโกฏบพิตร” เนื้อองค์พระเป็นหินทราย ปางมารวิชัย สร้างตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนต้น ด้านนอกมีเจดีย์อยู่ตรงกลาง และมีซากโบราณสถานที่สันนิษฐานว่าเป็น “มหาธาตุ” อยู่ด้านหน้าติดถนน บริเวณที่เป็นมหาธาตุนั้น ประกอบด้วยฐานปรางค์ขนาดใหญ่ล้อมรอบด้วยระเบียงคดรูปสี่เหลี่ยม ข้อมูลจากกรมศิลปากร ระบุว่า จากการขุดแต่ง เชื่อว่าเป็นปรางค์ที่สร้างขึ้นในราวปลายสมัยอยุธยาตอนกลาง สร้างครอบทับเจดีย์ทรงระฆังกลมที่ตั้งอยู่บนลานประทักษิณเชื่อมต่อกับเจดีย์ประจำมุมทั้งสี่และมีกำแพงแก้วล้อมรอบอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งเป็นงานที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนต้น นั่นก็แสดงว่า ที่นี่มีการใช้พื้นที่ของวัดมาตลอด นอกจากนี้ยังมีข้อมูลในคำให้การขุนหลวงหาวัดว่า มหาธาตุเจดีย์ที่วัดแห่งนี้ เป็น ๑ ใน ๕ ของกรุงศรีอยุธยา คำว่ามหาธาตุเจดีย์ หมายถึง พระบรมธาตุที่บรรจุประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า ในกรุงศรีอยะยามีอยู่ ๕ แห่งคือ วัดมหาธาตุ วัดพระราม วัดราชบูรณะ วัดสมณโกฏฐาราม และวัดพุทไธศวรรย์ มาถึงตอนนี้ ฉันไม่แปลกใจว่าทำไมฉันยังไม่เคยรู้เรื่องวัดนี้มาก่อน เพราะฉันมุ่งไปหาแต่วัดร้างในเมืองอยุธยา แต่ละเลยว่ายังมีวัดที่มีการสร้างมาตั้งแต่ต้นกรุงศรีอยุธยาและยังเป็นวัดที่ยังเดินทางไปกับกาลเวลาที่ไม่เคยหยุดนิ่ง ก่อนกลับฉันนั่งไหว้ “พระศรีสมณโกฏบพิตร” เพื่อขอพรท่าน และต่อมาพรนั้นก็สำเร็จอย่างที่ฉันตั้งใจหวัง นี่สินะพลังของศรัทธาของพุทธศาสนิกชนที่บูชาท่านมานานกว่า ๖๐๐ ปี ทำให้พลังของท่านไม่เคยเสื่อมและพร้อมจะมอบมงคลชีวิตให้กับผู้ศรัทธาต่อไป สำหรับนักท่องเที่ยวที่หมดพลังใจ และอยากเสริมสร้างพลังของชีวิต ฉันแนะนำวัดนี้ค่ะ วัดสมณโกฏฐาราม เดินทางง่ายๆ ปัดหมุดมาที่อยุธยา ถ้าเข้าทางถนนสายเอเซียเลี้ยววงเวียนเจดีย์วัดสามปลื้มมาทางขวา เข้ามาประมาณ ๓๐๐ เมตร วัดอยู่ทางซ้ายมือติดริมถนนค่ะ แล้วคุณจะรู้ว่า ที่นี่ กาลเวลายังคงเดินทาง ^_^