ห้ามจับ ห้ามถ่ายภาพ สองสิ่งที่เจ้าหน้าที่มักจะห้ามปรามนักท่องเที่ยวอยู่อย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากผลึกแคลไซต์ หรือแคลเซียมคาร์บอเนต นั้นบอบบางจนทำให้ผลึกที่ขาวใสกลายเป็นหม่นหมอง เสียหาย ซึ่งปัจจัยเหล่านั้นมาจากอากาศภายนอก ลมหายใจของมนุษย์ และการสัมผัส แม้จะมีข้อห้ามค่อนข้างจุกจิก แต่ก็ยังสามารถใช้สายตาลูบไล้ไปบนแร่แคลไซต์ตรงหน้าทีละชิ้นละส่วนแทนได้ “ถ้ำแม่ลาน้อย” หรือชื่อที่พระราชทานโดย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ว่า “ถ้ำแก้วโกมล” หมายถึง แก้วแห่งความงาม สมกับลักษณะผลึกภายในที่จับตัวเป็นลักษณะต่างกันไป ถ้ำแก้วโกมล ตั้งอยู่ในวนอุทยานแก้วโกมล อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน ถือเป็นถ้ำผลึกแคลไซต์แห่งที่ 2 ของโลก จาก 3 แห่ง (แห่งแรก ประเทศจีน และแห่งที่ 3 คือประเทศออสเตรเลีย) ถูกค้นพบโดย นายสนั่น บุญทองใหม่ วิศวกรเหมืองแร่ เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536 มีลักษณะภายในเป็นโพรงลึกลงไป 30 เมตร ภายในถ้ำมีความยาว 120 เมตร มีทางเดินและทางออกเดียว ภายใน แบ่งเป็น 5 ห้อง ได้แก่ ห้องที่ 1 พระทัยธาร , ห้องที่ 2 วิมานเมฆ , ห้องที่ 3 เฉกหิมพานต์ , ห้องที่ 4 ม่านผาแก้ว , ห้องที่ 5 เพลิดแพรวมณีบุปผา โดยทั้ง 5 ห้อง ก็ได้รับพระราชทานนามจากสมเด็จพระราชินีด้วยเช่นกัน หากสังเกตุดีๆ จะเห็นว่าแต่ละห้องจะมีป้ายชื่อติดไว้อีกด้วย ผลึกแคลไซต์ หรือแคลเซียมคาร์บอเนต เกิดจากกระบวนการกลั่นตัวตกผลึก (Crystallizaton) ของไอน้ำร้อนที่ละลายสารแคลเซียมภายใต้อุณภูมิที่เหมาะสม จนอิ่มตัวแล้วจับตัวเป็นผลึกตามผนัง บางจุดมีสีขาว ใส บ้างก็เป็นสีเหลือง แดง น้ำตาล กระจายอยู่ทั่วบริเวณผนังถ้ำ หากจินตนาการสักหน่อยก็จะมีความคล้ายป๊อปคอร์น ปะการัง ดอกกระหล่ำ เกล็ดน้ำแข็ง ดอกเข็ม และโคมไฟเพดานอยู่บ้าง อีกทั้งยังมีหินย้อยที่กำลังก่อตัวซึ่งเกิดจากรอบแยกภายใน และมีหินงอกที่ลักษณะ เลื่อม ใส คล้ายมุก ตลอดการเข้าชมภายในถ้ำจะมีเจ้าหน้าที่อุทยานบอกเล่าข้อมูล และตอบคำถามต่างๆ ทั้งยังส่องไฟปิดทาง และดูแลผู้ร่วมทางได้เห็นถึงจุดสำคัญอีกด้วย ในปัจจุบันแม้จะมีการเสื่อมสภาพไปบ้าง หากมองอีกในแง่หนึ่ง นับเป็นสิ่งมหัศจรรย์ที่ธรรมชาติสร้างมาให้มีความบอบบาง เพียงโดนอากาศก็เสื่อมสภาพได้แล้ว อีกทั้งยังมีในเรื่องของการสัมผัสจากมนุษย์เราอีกด้วย เพราะฉะนั้นจึงจำเป็นต้องมีข้อห้ามจับ สัมผัส และถ่ายภาพ หรือหากถ่ายภาพจำเป็นจ้องขออนุญาตเป็นกรณีพิเศษ **ภาพชุดนี้ได้รับอนุญาตเป็นพิเศษในการถ่ายทำ เพื่อนำมาใช้ประชาสัมพันธ์เท่านั้น