เรื่องและภาพ : ชานาพิ้ง อำเภอเชียงคำ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดพะเยา แห่งนี้ประชากรบางส่วนเป็นชาวไทลื้อ ที่อพยพมาจากสิบสองปันนา (จีนตอนใต้) เมื่อหลายร้อยปีที่ผ่านมา ที่มีมีสถานที่ท่องเที่ยวมากมาย ที่แสดงถึงเอกลักษณ์ของชาวไทลื้อ ซึ่งหนึ่งในนั้นที่ผู้เขียนจะพาไปรู้จักคือ “วัดพระธาตุสบแวน” วัดพระธาตุสบแวน ตั้งอยู่ใน ต.หย่วน อ.เชียงคำ จ.พะเยา ที่ได้ชื่อว่า “สบแวน” ก็เป็นเพราะบริเวณที่ตั้งของวัด เป็นจุดที่มีแม่น้ำสองสายมา “สบ” หรือบรรจบกัน คือ แม่น้ำแวนกับแม่น้ำฮ่อง จึงเป็นที่มาของชื่อ หลังจากไหว้พระ นมัสการองค์พระประทานในวิหารเรียบร้อยแล้ว ด้านหลังของพระวิหารเป็นที่ประดิษฐานของ “องค์พระธาตุสบแวน” ซึ่งเป็นเจดีย์สีขาวสะอาด ยอดฉัตรสีเหลืองทอง เป็นศิลปะล้านนา ฐานสี่เหลี่ยม อายุเก่าแก่กว่า 800 ปี ภายในองค์พระธาตุบรรจุเส้นเกศาและกระดูกคางของพระพุทธเจ้า มีกำแพงแก้วประดับรูปปั้นสิงห์รอบล้อม (ผู้หญิงเข้าไปในบริเวณกำแพงแก้วไม่ได้) แล้วด้วยความที่ผู้หญิงไม่สามารถเข้าไปในบริเวณกำแพงแก้วได้ ชาวบ้านจึงได้คิดค้นชักรอกขั้นมา โยงกับตัวองค์พระธาตุ เมื่อใส่น้ำลงไปในขันและชักรอกไปยังองค์ธาตุด้วยกลไก น้ำในขันก็จะรินรดลงไปยังองค์ธาตุ ให้ทุกคนสามารถสรงน้ำพระธาตุได้แม้ไม่ได้เข้าในกำแพงแก้ว ไฮไลท์ของที่นี่คือ การเยี่ยมมชม “ศาลาหอประวัติไทลื้อ” (ศาลา 13 ห้อง) ที่ตั้งอยู่ข้างพระวิหาร ในวัดพระธาตุสบแวนนั่นเอง ศาลาหอประวัติไทลื้อ ซึ่งจัดแสดงภาพวาดที่บอกเล่าเรื่องราว ประวัติศาสตร์ ความเป็นมาของพี่น้องชาวไทลื้อในอำเภอเชียงคำ ที่ได้อพยพมาย้ายถิ่นฐานจากดินแดนสิบสองปันนา หรือในปัจจุบันคือประเทศจีนทางตอนใต้นั่นเอง นอกจากเรื่องราวของการอพยพแล้ว ยังสอดแทรกถึงวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตของชาวไทลื้อเข้าไปอีกด้วย ซึ่งภาพวาดมีทั้งหมด 13 ภาพ ซึ่งแต่ละภาพถูดวาดโดยศิลปินภายในชุมชน และแต่ละภาพก็ได้มีการบอกเล่าเรื่องราวให้พวกเราได้ศึกษา ชาวไตลื้อถูกกองทัพเมืองน่านกวาดต้อนข้ามแม่น้ำโขง ผ่านดินแดนเชียงคำเป็นที่ราบกว้างใหญ่จึงตัดสินใจลงหลักปักฐาน ไตลื้อจากเมืองหย่วน เมืองมาง เมืองล้า เลือกตั้งถิ่นอยู่ที่ริมฝั่งแม่น้ำลาว ส่วนไตลื้อเมืองพง เมืองแวน เมืองบ่าน เลือกอยู่ริมฝั่งแม่น้ำแวน และเพื่อไม่ให้ลืมว่าตนเองมาจากไหน ชาวไตลื้อจึงได้นำชื่อบ้านเมืองเดิมมาตั้งเป็นชื่อชุนใหม่นี้ว่า “บ้านหย่วน” วัดพระธาตุสบแวนนั้น เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวใน อ.เชียงคำ ที่น่าสนใจไม่ใช่น้อย เพราะด้านในได้บอกเล่าถึงเรื่องราวความเป็นมาของชุมชน ประเพณี วิถีชีวิต ให้คนที่สนใจได้เข้ามาศึกษาได้อย่างดี ครั้งน่าจะพาไปเยี่ยมชมที่เที่ยวที่ไหนในเชียงคำอีก ต้องติดตามค่ะ