ประวัติวันสารทจีน เทศกาลไหว้ผีของลูกหลานแดนมังกร วันนี้มีความสำคัญอย่างไร
ทุกๆ ปี บรรดาลูกหลานแดนมังกรก็จะได้มีโอกาสร่วมเทศกาลอยู่มากมาย เทศกาลสารทจีนก็เป็นหนึ่งในวันที่ค่อนข้างจะมีความครึกครื้นรื่นเริงอีกวันหนึ่ง ช่วงที่เด็กๆ ยังเป็นอาตี๋อาหมวยกันอยู่ เราก็จะเข้าใจว่าวันนี้ก็คงเป็นวันไหว้เจ้าเหมือนวันสำคัญอื่นๆ ของประเพณีจีน แต่จริงๆ แล้วค่อนข้างจะแตกต่างอยู่บ้าง ตามไปดูกันเลยว่าวันสารทจีนนี้มีตำนาน และที่มาอย่างไรครับ
- 15 สูตรอาหาร ทำของไหว้เจ้า สารทจีน 2563 หมู เป็ด ไก่ ปลา เสริมมงคล เฮงๆ
- 9 ผลไม้ ไหว้แล้วรวย เสริมความเฮง โดย อ.เจน เปิดลิขิต ธูปพยากรณ์
วันสารทจีน คืออะไร?
เทศกาลสารทจีน ตรงกับวันที่ 15 เดือน 7 ตามปฏิทินจีน เป็นเทศกาลใหญ่ 1 ใน 8 เทศกาลสำคัญประจำปีของจีนแต้จิ๋ว ส่วนในไทยสารทจีนถือเป็นเทศกาลจีนสำคัญอันดับ 2 รองจากตรุษจีนเท่านั้น มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า จงหยวนเจี๋ย ชาวจีนแต้จิ๋วเรียก ตงหง่วงโจ็ย ซึ่งวันนี้ถ้าไปถามคนจีนแถบภาคเหนือจะไม่รู้จักเลย เพราะนิยมทำกันเฉพาะคนจีนภาคใต้ ฮ่องกง และไต้หวันเท่านั้น
ส่วนเหตุผลที่ต้องเซ่นไหว้วิญญาณกันในวันนี้ ก็เพราะเชื่อกันว่าเป็นเดือนที่ประตูนรกเปิดให้วิญญาณกลับมารับส่วนกุศลผลบุญได้ จึงเป็นโอกาสให้ลูกหลานได้แสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ รวมถึงได้ทำบุญให้กับวิญญาณเร่ร่อน หรือสัมภเวสีด้วย
ตำนาน เรื่องเล่าวันสารทจีน
สำหรับตำนานของเทศกาลสารทจีนนั้นแบ่งออกได้ 2 เรื่องใหญ่ ได้แก่
- วันสารทจีนจะเป็นวันที่เซ็งฮีไต๋ตี๋ (ยมบาล) จะตรวจดูบัญชีวิญญาณคนตาย ส่งวิญญาณดีขึ้นสวรรค์และส่งวิญญาณร้ายลงนรก ชาวจีนทั้งหลายรู้สึกสงสารวิญญาณร้ายจึงทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ในวันนี้
- มีชายหนุ่มผู้หนึ่งชื่อว่ามู่เหลียน ซึ่งเคร่งครัดในพุทธศาสนามากๆ แต่แม่ของเขาเป็นกลุ่มคนที่ไม่เชื่อเรื่องนรก-สวรรค์ และในช่วงเทศกาลกินเจ ด้วยความหมั่นไส้ แม่ของมู่เหลียนได้ก่อกรรมหนัก ด้วยการให้มู่เหลียนไปบอกคนที่กินเจ ว่าให้มากินข้าวที่บ้านโดยจะเลี้ยงอาหารผู้ถือศีลให้ 1 มื้อ
จากนั้นผู้ถือศีลทั้งหมดก็มากินอาหารที่บ้าน โดยไม่รู้ว่าในอาหารนั้นมีน้ำมันหมูเจือปนอยู่ แม่ของมู่เหลียนนับว่าทำบาปหนักตกนรกขุมที่ 8 ได้รับความทุกข์ทรมานอย่างแสนสาหัส ไม่ได้กินอาหาร อีกทั้งยังถูกแย่งจากภูตผีวิญญาณทั่วไป มู่เหลียนต้องการที่จะรับกรรมแทนแม่ จึงไปอ้อนวอนต่อยมบาลเพื่อรับโทษแทน
แต่ก่อนที่มู่เหลียนจะถูกลงโทษด้วยการนำร่างลงไปต้มในกระทะทองแดง พระพุทธเจ้าได้เสด็จลงมาโปรดไว้ได้ทัน และได้สอนว่ากรรมใดใครก่อก็ย่อมจะเป็นกรรมของผู้นั้น พร้อมทั้งมอบคัมภีร์อิ๋ว หลันเผิน ให้มู่เหลียนท่องเพื่อเรียกเซียนทุกทิศทุกทางมาช่วยผู้มีพระคุณให้หลุดพ้นจากการอดอยากและทุกข์ทรมานต่าง ๆ โดยที่มู่เหลียนจะต้องสวดคัมภีร์อิ๋ว หลันเผิน และถวายอาหารทุกปีในเดือนที่ประตูนรกเปิดจึงจะสามารถช่วยมารดาของเขาให้พ้นโทษได้
จากนั้นเป็นต้นมา ชาวจีนจึงถือเป็นประเพณีสืบต่อกันมา ด้วยการเซ่นไหว้บรรพบุรุษ โดยมีอาหารคาวหวาน กระดาษเงินกระดาษทอง ให้กับบรรดาวิญญาณญาติของตน รวมถึงนำไปวางไว้หน้าบ้านหรือตามทางแยกที่ไม่ไกลนัก เพื่อให้กับบรรดาวิญญาณเร่ร่อนด้วย
เทพจงหยวน เทพประจำเทศกาลสารทจีน
สำหรับเทศกาลสารทจีนจะมีเทพเจ้าประจำเทศกาล นามว่า เทพจงหยวน หรือชื่อเต็มว่า จงหยวนต้าตี้ มีหน้าที่ควบคุมดูแลเทพแห่งมหาบรรพตทั้งห้า (ของจีน) ภูเขาและแม่น้ำ เจ้าที่ประจำเมืองทุกเมือง เทพในเมืองที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์ ตรวจดูโชคเคราะห์ของสรรพสัตว์ ตรวจบัญชีความดีความชั่วของมนุษย์ และหน้าที่สำคัญคือให้อภัยโทษแก่ผู้รู้ผิดกระทำพลีบูชาท่าน วัน 15 ค่ำ เดือน 7 ท่านจะลงมาตรวจบัญชีชั่วดีของมนุษย์แล้วประทานอภัยให้ และท่านยังเป็นประธานดูแลการไหว้ผีไม่มีญาติด้วย
สำหรับในประเทศไทยนั้นไม่ได้มีพิธีที่เป็๋นการไหว้เทพจงหยวนโดยเฉพาะ แต่เราจะมี ตี่จู๋เอี๊ย ซึ่งเป็นเจ้าที่ประจำบ้าน ซึ่งก็นับว่าอยู่ภายใต้บัญชาของเทพจงหยวนอีกที การไหว้ตี่จู๋เอี๊ยจึงพออนุโลมแทนการไหว้เทพจงหยวนได้
การไหว้ในเทศกาลสารทจีน
การไหว้สารทจีน จะต่างจากการไหว้ในเทศกาลอื่นๆ ตรงที่แบ่งการไหว้ออกเป็น 3 ชุด ดังนี้
- ชุดสำหรับไหว้เจ้าที่
ไหว้ในช่วงเช้า มีอาหารคาวหวาน ขนมเทียน ขนมเข่ง ซึ่งต้องแต้มจุดสีแดงไว้ตรงกลางเพื่อความเป็นมงคล - ชุดสำหรับไหว้บรรพบุรุษ
ไหว้ในช่วงสาย ประมาณ 09.00-11.00 น. ลักษณะสำรับคล้ายของไหว้เจ้าที่ แต่จะมีกับข้าวที่บรรพบุรุษชอบเพิ่มมาด้วยและต้องมีน้ำแกง หรือขนมใส วางข้างชามข้าวสวย และถ้วยน้ำชาต้องตรงตามจำนวนบรรพบุรุษ และขนมเทียนขนมเข่ง ผลไม้กระดาษเงินกระดาษทอง - ชุดสำหรับไหว้สัมภเวสี
ช่วงบ่ายๆ ประมาณหลังบ่ายโมง หรือบ่าย 2 โมงไปแล้ว ก็จะจัดของไหว้สำหรับผีไร้ญาติไว้นอกบ้าน มีของคาวหวาน ผลไม้ และที่พิเศษคือมีข้าวหอมแบบจีนโบราณ คอปึ่ง หรือเผือกนึ่งผ่าซีกเป็นเสี้ยวใส่ถาด เส้นหมี่ห่อใหญ่ เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง
นับว่าเทศกาลสารทจีนนี้ นอกจากจะเป็นโอกาสอันดีให้ญาติพี่น้อง คนในครอบครัวมีโอกาสอยู่กันพร้อมหน้าพร้อมตากันอย่างมีความสุขแล้ว ยังเป็นการสอนให้ลูกหลานได้แสดงความเคารพ รำลึกถึงบรรพบุรุษที่ล่วงลับ รวมถึงเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ให้กับบรรดาวิญญาณไร้ญาติด้วย นับเป็นการปลูกฝังเรื่องความแบ่งปันได้เป็นอย่างดี
7 ข้อห้ามวันสารทจีน
เนื่องจากเป็นวันที่ประตูนรกเปิดออก วันนี้จึงเป็นวันที่มีข้อห้ามบางอย่างอยู่ด้วย ระวังอย่าไปเผลอทำ ไม่งั้นอาจซวยไปทั้งปีได้ ดังนี้ครับ
- ห้ามแต่งงานเดือนนี้
- ห้ามซื้อบ้าน หรือย้ายบ้าน
- ห้ามเริ่มก่อสร้างใดๆ ในเดือนนี้
- ห้ามเริ่มทำธุรกิจใดๆ ในเดือนนี้
- ห้ามอยู่นอกบ้านช่วงดึกๆ ในเดือนนี้
- ห้ามเดินทางบ่อยในเดือนนี้
- ห้ามว่ายน้ำตอนกลางคืน
===============