ดินแดนแห่งศรัทธา พี่น้องปกาเกอะญอ อำเภอลี้ ลำพูน ถ้าจะหาสถานที่ หรือเมืองซักแห่งที่เต็มเปี่ยมไปด้วยศรัทธาในพระพุทธศาสนา ไท ตะลอน ว่า เมืองลี้ เป็นเมืองหนึ่งแหละที่แสดงถึงศรัทธาในพระพุทธศาสนาอย่างเต็มเปี่ยม “ ห๊ะ เมืองลี้ เมืองอะไร ไม่เคยได้ยินชื่อ เมืองนี้อยู่ไหนหรือ “ เมืองลี้ เป็นหนึ่งในแปดอำเภอของจังหวัดลำพูน ซ่อนตัวอยู่ท่ามกลางหุบเขาที่เป็นส่วนหนึ่งของเขื่อนภูมิพล จ.ตาก ในอดีต การเดินทางมาอำเภอลี้ คือ ความทุรกันดารอย่างมาก แต่ในปัจจุบันขับรถมาจากเชียงใหม่แต่สองชั่วโมงก็มาถึงแล้ว เมืองลี้เป็นดินแดนแห่งชนเผ่าปกาเกอะญอ ดังนั้น วิถีชีวิต วัฒนธรรมของคนส่วนใหญ่จึงมีกลิ่นอายของคนแห่งขุนเขาไปทั่ว พี่น้องชาวปกาเกอะญอส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ปลูกข้าว กระเทียม รวมถึงลำไย ผลไม้ขึ้นชื่อประจำเมืองลำพูน อีกทั้ง พวกเขาคือชุมชนผู้ศรัทธาในพระพุทธศาสนา เป็นชุมชนผู้อุปถัมภ์พระชั้นผู้ใหญ่แห่งเมืองเหนืออย่างครูบาศรีวิชัย และพระสานุศิษย์ของท่านมาโดยตลอด ซึ่งสิ่งเหล่านี้ถูกถ่ายทอดออกมาเป็นศาสนสถานอันเป็นศูนย์รวมจิตใจของพี่น้องชาวลี้มาจนถึงปัจจุบัน วัดพระบาทห้วยต้ม ศรัทธาแห่งปกาเกอะญอ วัดแห่งแรกที่เราเลือกคือ วัดพระบาทห้วยต้ม วัดแห่งนี้ถือเป็นวัดที่ใหญ่ที่สุดในอำเภอลี้ และเป็นศูนย์รวมจิตใจของพี่น้องปกาเกอะญอ สร้างโดยแรงศรัทธาที่มีต่อหลวงปู่ครูบาชัยยะวงศาพัฒนา หรือที่รู้จักกันในนามครูบาชัยวงศา สำหรับวัดพระบาทห้วยต้มแบ่งออกเป็นสองส่วนคือ ส่วนบริเวณวัด กับส่วนของพระมหาเจดีย์ศรีเวียงชัย ซึ่งเป็นพุทธสถานที่ขึ้นตรงต่อวัดพระบาทห้วยต้ม ในการเดินทางครั้งนี้เรามายังส่วนของพุทธสถานครับ แม้พื้นที่รอบข้างจะร้อนแล้ง ตามลักษณะพื้นที่ป่าเต็งรังเก่า แต่ความสงบเงียบภายในวัด ความเข้มขลังขององค์เจดีย์ศรีเวียงชัย แสดงออกถึงศรัทธาในพระพุทธศาสนาของพี่น้องปกาเกอะญออย่างสูงส่ง วัดพวงคำ สืบสานผ้าทอลำพูน จากพุทธสถาน วัดพระบาทห้วยต้ม เราเดินทางกันต่อมายัง วัดพวงคำ เหตุเพราะเรื่องราวแห่งผ้าทอลำพูน ผ้าทอมือที่เคยเป็นสินค้าสำคัญ ปัจจุบันถูกลบเลือนหายเพราะวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไป จนงานฝีมือชั้นครูของช่างทอผ้าลำพูนแทบปิดตัวลง ทำให้กลุ่มคนเฒ่าคนแก่ ผู้กลัวว่าองค์ความรู้นี้จะสูญสิ้น จึงรวมตัวกันเปิดศูนย์เรียนรู้ภูมิปัญญาหม่อนไหมผ้าจกโหล่งลี้ วัดพวงคำ และเริ่มงานทอผ้าด้วยกี่ทอมือกันอีกครั้ง งานผ้าจกโหล่งลี้ ทำขั้นตอนด้วยมือ ยิ่งถ้าเป็นผ้าฝ้าย ผ้าไหมทอมือแท้ ยิ่งมีราคาสูงขึ้นไปอีก ใครอยากได้ผ้าทอจกโหล่งเมืองลี้ ต้องสั่งออเดอร์ไว้ก่อนนะครับ กำตังค์ไปใช่ว่าจะซื้อได้เลยนะ เสียงกี่ทอผ้า เรียกคนหนุ่มสาวที่จากบ้านไปสู่แดนไกล กลับคืนสู่ท้องนาและงานฝีมืออันเอกอุของชาวลี้ ปัจจุบัน เสียงกี่ทอผ้าจึงยังคงดังกังวาลทำหน้าที่ทอผ้า และส่งต่องานฝีมือต่อไปให้คนรุ่นถัดมา สนามรบแห่งศรัทธา วัดพระบาทผาหนาม สถานที่สุดท้ายที่เราไปกันวันนี้คือ วัดพระบาทผาหนาม วัดแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นโดย ครูบาอภิชัย ครูบาขาวปี๋ พระผู้เป็นหนึ่งในศิษย์ของครูบาศรีวิชัย อริยสงฆ์แห่งล้านนา แต่เพราะในยุคนั้นความผันแปรทางการเมืองส่งผลต่อผู้อยู่ในร่มกาสาวพัสตร์ ครูบาศรีวิชัย ถูกต้องข้อหาเป็นผู้นำกบฎผู้วิเศษที่ทางการไทยเรียกว่า กบฏผีบุญ ส่งผลให้ฐานะของท่านครูบาอภิชัย ครูบาขาวปี๋กลายเป็นพระเถื่อนที่ไม่ได้รับการอุปัชฌาย์จากพระเถระภาคกลาง ท่านจึงเปลี่ยนการนุ่งจีวรเหลือง มาเป็นนุ่งขาวห่มขาวแทน จนเป็นที่มาของชื่อ ครูบาขาวปี๋ จากจีวรขาวที่ถ่ายใส่ แรกพบ เราจะเห็นอนุสาวรีย์ของท่านครูบาขาวปี๋ ห่มจีวรขาว ตั้งตระหง่านตรงหน้าภายในวัด มีเนื้อความบอกเล่าเรื่องราวของท่านโดยในส่วนของวิหารกลางเป็นที่บรรจุร่างที่ไม่เน่าเปื่อยของท่าน โดยรอบมีจิตรกรรมฝาผนังบอกเล่าเรื่องราวของครูบาศรีวิชัย และ การต่อสู้เพื่อดำรงพระพุทธศาสนาของครูบาอภิชัย ครูบาขาวปี๋โดยรอบ แม้คนทั่วไปจะค่อนคอดว่า ท่านเป็นพระเถื่อน แต่สำหรับผู้ตกทุกข์ได้ยากแล้ว ท่านคือพระผู้มาโปรดแห่งดินแดนเมืองลี้ สุดสัปดาห์ถ้าท่านต้องการเดินทางบนเส้นทางสายใหม่ ของเชิญมาตามรอยแห่งศรัทธาที่อำเภอลี้ จังหวัดลำพูนกันนะครับ