ไม่ว่าการเดินทางไปอินโดนีเซียกี่ครั้งต่อกี่หนก็ตาม โดยเฉพาะในช่วงสองปีที่ผ่านมาฉันมีภารกิจต้องเดินทางไปทุกสองหรือสามเดือน ปลายทางคือพื้นที่ที่ต้องไปทำงาน ขณะเดียวกันบางปลายทางบางที่ก็เป็นหนึ่งในเมืองที่อยากไปชมในด้านศิลปะและวัฒนธรรม หนึ่งในนั้นคือเมือง “ยอกยาการ์ต้า” หรือ "ยอกยา" เมื่อไปเยือนที่ใดก็ตาม ฉันมักสำรวจพื้นที่เพื่อให้แน่ใจว่าบางจุดบางย่านใช้การเดินนำพาได้และฉันมักเลือกการเดินเป็นลำดับแรกเสมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเมืองที่มีชุมชนฝังอยู่ตามตรอก ซอก ซอย ด้วยผังเมืองที่ทำให้เดินชมชุมชนได้การเดินชมเมืองคืออาหารจานโปรดสำหรับฉันอย่างไรน่ะหรือ ก็ทำให้ได้กินอาหารท้องถิ่นหรือเครื่องดื่มบางอย่างที่อร่อยกว่าตามร้านดังที่มีแนะนำไว้ในหนังสือนำเที่ยว “ยอกยา” มีกำแพงบ้านของชาวท้องถิ่นประดับประดาไปด้วยกราฟฟิตี้ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยเฉพาะการบอกเล่าเรื่องราวที่เป็นวิถีของผู้คน ภาพวาดบนกำแพงทำให้ผู้ไปเยือนเพลิดเพลินจำเริญใจโดยไม่หวั่นต่อภูมิอากาศในช่วงที่ไปซึ่งค่อนข้างร้อนเกือบ 40 องศาเซลเซียส ตามชุมชนยังปรากฏกราฟชีวิตซึ่งเป็นเส้นกราฟชีวิตจริง ๆ ของชาวเมืองที่พักอาศัยในชุมชนนั้น ๆ บ้านหลายหลังของที่นี่และส่วนใหญ่เป็นบ้านชั้นเดียวลดหลั่นกันอยู่บนพื้นที่สูง ๆ ต่ำ ๆ บางจุดจึงทำให้รู้สึกคล้ายเดินขึ้นและลงเขา เนินระดับน่ารักช่วยให้การเดินทางเกิดความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ ชีวิตและการดำรงชีวิตของชาวยอกยาตามชุมชนประกอบอาชีพด้านงานฝีมือ งานแกะสลักไม้ เปิดร้านขายของชำเป็นสิ่งที่น่าสนใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานประเภท “แฮนด์เมด” ทำกับมือขนานแท้ ปรากฏให้เห็นเป็นระยะ จนรู้สึกว่างานแกะสลัก งานฝีมือต่าง ๆ เป็นศิลปะที่ยากจะแกะออกไปจากวิถีชีวิตของคนเมืองนี้ อีกทั้งถนนสายสำคัญอย่างมาลิโอโบโรที่คล้ายกับถนนเส้นสำคัญของนักท่องเที่ยวจากต่างเมืองและต่างประเทศต้องไปเดินเพื่อซื้อของที่ระลึก เดินห้าง กินอาหารราคาไม่สูงนัก พบปะสังสรรค์ ชมการแสดงท้องถิ่นผสมกับความสมัยใหม่ผ่านคนอีกรุ่นที่ร่วมส่งผ่านศิลปะเพลง ดนตรี การแสดงไปยังผู้มาเยือนในช่วงแดดร่มลมตก ยอกยาการ์ต้ามีอะไรหลายอย่างที่น่าสนใจ โดยเฉพาะเมืองที่รายล้อมไปด้วยชุมชนต่าง ๆ มากมาย แต่ละชุมชนดูแลความสะอาดได้เป็นอย่างดี ตอนเย็นของทุกวันที่นั่น ฉันจะเดินไปตามชุมชนต่าง ๆ ไปกินอาหารแบบคนท้องถิ่นกินกัน ดื่มเครื่องดื่มเย็น ๆ ระหว่างทาง ชุมชนที่เดินชมค่อนข้างสะอาด มีการดูแลความสะอาด ระเบียบเรียบร้อย อยู่กันเรียบง่ายบนบ้านชั้นเดียวเป็นส่วนใหญ่ มีลำคลองขนาบและน้ำใส บางจุดอาจจะมีขยะในลำคลองบ้างแต่สภาพน้ำโดยรวมค่อนข้างใส ตรอกที่ฉันพักความยาวประมาณไม่เกิน 200 เมตร มีโบสถ์ (จริง ๆ คือห้องปฏิบัติศาสนาของชาวคริสต์) และมัสยิดขนาดเล็ก ดังนั้นเสียงอาซานก่อนทำละหมาด ทำให้ฉันที่เป็นคนอีกศาสนาได้สงบและสดับฟังอย่างมีสมาธิ ส่วนช่วงประมาณหนึ่งทุ่มชาวคริสต์จะไปรวมตัวกันอ่านคัมภีร์ไบเบิ้ลที่โบสถ์ เป็นแบบนี้ทุกวัน พวกเขาอยู่กันอย่างร่มเย็นในความเชื่อที่ต่างกัน ความต่างทางศาสนาในตรอกเล็ก ๆ แต่แกร่งศรัทธาอันงดงาม กราฟชีวิตของผู้คนในยอกยาที่ขยับขึ้น-ลงในแต่ละวัน เป็นเส้นชีพจรชีวิตที่น่าสนใจ เมืองที่กราฟฟิตี้สะท้อนความเป็นท้องถิ่นมากกว่าการวาดภาพเลียนแบบตะวันตก เพราะชีวิตที่วาดลงไปได้เล่าเรื่องราวอันเป็นเนื้อหนังมังสา ความเชื่อ ความคิด ความโกรธ ความดีใจ รอยยิ้ม และอื่น ๆ ได้บันทึกผ่านบนกำแพงที่อยู่ตามตรอก ซอก ซอยต่าง ๆ ของยอกยาการ์ต้า จนหัวใจของผู้ไปเยือนได้ขยับชีวิตไปด้วย Photo and Story by Nonglak Butler