วันนี้จะมาบอกเล่าประสบการณ์ที่ได้มีโอกาสเดินทางไป วัดภูมินทร์ จังหวัดน่าน เป็นครั้งแรก ก็อยากไปดูผลงานจิตรกรรม ปู่ม่าน ย่าม่าน ที่แน่นอนผลงานระดับมาสเตอร์พีซสุดๆ จากการอ่านหนังสือ การเรียนประวัติศาสตร์ศิลปะไทย แน่นอนว่าทุกคนก็อยากเห็นภาพจริงๆในวัดภูมินทร์ การเดินทาง : วัดภูมินทร์ เป็นวัดที่ตั้งอยู่ ณ ตำบลในเวียง ภายในเขตอำเภอเมือง จังหวัดน่าน ใกล้กับวัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติน่าน GPS : 18°46'28.8"N 100°46'17.7"E สำหรับใครที่มาไม่ถูกมี GPS ให้นะจ้า แต่เชื่อว่ามาถูกแน่นอนเพราะถามชาวบ้านหรือเปิf GPS นำทางมาถูกแน่นอน สำหรับวัดนี้ ขอบอกเลยว่าจากที่เรียนมาว่างานสถาปัตยกรรมงดงามแบบล้านนา หรือเชียงแสน ทั้งอุโบสถทรงจตุรมุข และพระประธานที่เป็นแบบจตุรพักตร์ ซึ่งที่กรมศิลปากรเขาได้สันนิฐานไว้ว่าเป็น "อุโบสถจตุรมุขหลังแรกของประเทศไทย" ด้วยนะเออและก็ได้เคยอยู่บน ธนบัตรใบละ 1 บาทด้วย ที่ด้านหน้า เป็นพระบรมสาทิสลักษณ์ของรัชกาลที่ 8 และมีโบสถ์วัดภูมินทร์อยู่ทางด้านซ้ายของธนบัตรซึ่งเป็นธนบัตรในแบบ 5 ประกาศใช้เมื่อวันที่ 10 ก.ย. 2485 สำหรับเรา จิตกรรม ที่มีชื่อเสียงของล้านนาที่ขึ้นชื่อหนีไม่พ้นที่วัดภูมินทร์เลยจริงๆ ซึ่ง เป็นจิตกรรมฝาผนังคือ ภาพ “กระซิบบันลือโลก” หรือภาพ “ปู่ม่าน ย่าม่าน” ซึ่งเป็นคำเรียกผู้ชายผู้หญิงชาวไทลื้อสมัยโบราณ ในลักษณะกระซิบสนทนากัน ในวันที่ไปวัดภูมินทร์เมื่อปลายปีก่อนก็มีคุณลุงคนนี้มาบรรยายถึงประวัตของจิตรกรรม การกระซิบรักบันลือโลกที่โด่งดัง ภาพนี้คือภาพที่ได้รับการยกย่องว่าสวยงามที่สุด มีคนให้ฉายาว่า "กระซิบรัก"ขนาดคุณลุงตาเจ็บแต่ก็ยังมาเป็นมัคคุเทศก์ อธิบายเรื่องราวในประวัติศาสตร์ได้อย่างครบถ้วน เห็นแล้วขลังจริงไรจริงง มาวันนี้ที่เราได้ไปเที่ยวก็จะอดพูดถึงคำกลอนของภาพนี้ที่ลุงเขาอธิบายไม่ได้ ก็คือ คำกลอนภาษาคำเมือง ที่แต่งขึ้นมาสำหรับภาพนี้ ว่า... "กำฮักน้องกูปี้จั๊กเอาไว้ในน้ำก็กั๋วหนาว จั๊กเอาไว้ปื้นอากาศกลางหาว ก็กั๋วหมอกเหมยซ่อนดาวลงมาขะลุ้ม จั๊กเอาไปใส่ในวังข่วงคุ้ม ก็กั๋วเจ้าปะใส่แล้วลู่เอาไป ก็เลยเอาไว้ในอกในใจ๋ตัวจายปี้นี้ จั๊กหื้อมันไห้ อะฮิ อะฮี้ ยามปี้นอนสะดุ้งตื่นเววา" ภาษาชั่งสละสลวยมากๆ ภาพจิตรกรรมในวัดซึ่งก็น่าสนใจดีทั้งการวาดวิถีชีวิตของคน ภาพนี้แอบดูน่ากลัวแหะไม่รู้ว่าในภาพกำลังทำท่าอะไร สังเกตว่าการวาดสัดส่วนของคนในยุคนี้ยังค่อนข้างเป็นแบบไทยๆโบราณที่ยังไม่มีการวาดแบบทัศนียภาพ ไม่มีความตื้นลึก มีเพียงภาพสองมิติ ดูแล้วน่าจะเขียนด้วยสีฝุ่น ปัจจุบันก็มีบางส่วนชำรุดแบบในภาพ แนะนำว่าต้องไปดูสักครั้งในชีวิตนะ คุ้มสุดๆ ซึ่งจิตรกรรมฝาผนังวัดภูมินทร์ เนื้อหาภาพส่วนใหญ่จะเล่าเรื่อง "คันธกุมาร" เป็นนิทานชาดก การแต่งการการใช้โทนสี ใบหน้าดูรู้เลยเป็นชาวเหนือ เป็นศิลปะแบบล้านนาการมาที่นี่ก็เหมือนเป็นการได้มาเยือนชมศิลปะชิ้นเอกของเมืองน่านสำหรับช่างผู้วาดนั้น ไม่ปรากฎประวัติ ที่ชัดเจนนะ จากการไปถามและศึกษามา แต่ก็มีแต่สันนิษฐานตามหลักฐานผลงานที่พบคล้ายกันเป็นภาพจิตกรรมฝาพนังที่วัด หนองบัว อ.ท่าวังผา จ.น่าน อาจจะด้วยลายเส้น สีที่ใช้ทำให้เขาสันนิฐานว่าน่าจะเป็นศิลปินคนเดียวกัน มีการวาดสัตว์วาดนก เมื่อเทียบกับสัดส่วนคนก็ใหญ่กว่ามากๆ การวาดบ้านที่เริ่มมีการวาดด้านข้างทำให้ที่นี่มีเสน่ห์ด้านงานจิตรกรรมที่เด่นชัดของภาคเหนือมากๆหากแต่ใครที่มาเที่ยว ก็ต้องบอกเลยว่าภาพจิตรกรรมฝาผนัง วัดภูมินทร์ คือที่สุดของที่สุดของภาพจิตรกรรมฝาผนังล้านนา ที่สวยงามเป็นอันดับต้นๆของประเทศแล้ว จากการสังเกตภาพ พบว่า ความสวยงามแบบภาคเหนือเขาจะใบหน้าขาวๆกลมๆเนอะ คิ้วโค้งๆโก่งๆ ดวงตารี มองไปด้านข้างๆ ผู้หญิงก็ไว้ผมแบบมวยสูงอะ มีปอยผมขมวดเป็นห่วง ส่วนผู้ชายก็ไว้ผมเกล้าแล้วเคียนศีรษะด้วยจ้า บางคนก็มีทรงมหาดไทย และที่สำคัญตามเนื้อตัวนิยมสักลายตามตัวช่วงเอวลงไปด้วยนะ ใครสนใจอยากให้ลองมาดูมากๆ สวยงาม งดงามจริงๆ