ผมและเพื่อนเดินทางมาถึงพระราชวังบางปะอิน อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยาในราวเที่ยงวัน นักท่องเที่ยวจึงพลุกพล่านทำให้เรารู้สึกคึกคักตามไปด้วย ผมรู้สึกตื่นเต้นตั้งแต่นั่งตุ๊กตุ๊กต่อมาจากบขส.บางปะอิน เมื่อนึกขึ้นในใจว่า เรากำลังจะได้ไปเยือนพระราชวังที่มีประวัติความเป็นมามาตั้งแต่สมัยพระเจ้าปราสาททองแห่งกรุงศรีอยุธยา เมื่อลงจากรถแล้วยิ่งรู้สึกตื่นเต้นเมื่อก้าวสู่อาณาบริเวณพระราชวัง แม้พระราชวังจะถูกทิ้งร้างไปนาน แต่เมื่อรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ทรงบูรณะขึ้นมาใหม่ ประกอบกับสิ่งก่อสร้างที่สร้างเพิ่มเติมเรื่อย ๆ ในรัชกาลต่อ ๆ มา ทำให้ภาพที่ปรากฎต่อสายตาผม คือพระราชวังงดงามที่ประสมประสานสถาปัตยกรรมหลากหลายรูปแบบ จนออกมาเป็นพระราชวังที่สวยงามตระการตา ข้อมูลตามโบรชัวร์ที่ได้รับแจกบอกว่า พระราชวังบางปะอินจัดแบ่งพื้นที่ออกเป็นสองส่วนเหมือนพระราชวังทั่วไป นั่นคือ แบ่งเป็นเขตพระราชฐานชั้นนอกกับเขตพระราชฐานชั้นใน ผมเคยเรียนมาว่า เขตพระราชฐานชั้นนอก เป็นพื้นที่ที่ใช้สำหรับให้พระมหากษัตริย์ออกมหาสมาคมและพระราชพิธีต่าง ๆ สิ่งก่อสร้างโดดเด่นสิ่งแรกที่ผมได้เห็นในเขตนี้คือ หอเหมมณเฑียรเทวราช ซึ่งเป็นปรางค์ศิลายอดทรงปราสาทแบบขอมที่รัชกาลที่ 5 สร้างถวายพระเจ้าปราสาททอง ผมพอรู้มาบ้างว่าพระราชวังแห่งนี้มีการประสมประสานสถาปัตยกรรมหลายรูปแบบไว้ด้วยกัน แต่ไม่นึกว่าจะเจอตั้งแต่แรกสุดเลยอย่างนี้ และข้าง ๆ พระปรางค์แบบขอม กลับมีตุ๊กตาจีนวางอยู่ซะอย่างนั้น นี่เป็นครั้งแรกที่เราได้เห็นความขัดแย้งกันอยู่ในตัวในพระราชวังแห่งนี้ แต่มันไม่ได้มีแต่เพียงครั้งเดียว เมื่อผมเดินผ่านสะพานที่มีรูปปั้นแบบกรีกวางเรียงรายอยู่ตามแนวสะพาน บรรยากาศละม้ายคล้ายกับเดินอยู่ในสวนสวยในยุโรป หากแต่เมื่อมองผ่านรูปปั้นนั้นไป ซึ่งที่เห็นกลับทำให้รู้สึกแปลกตาจนอดถ่ายรูปเก็บไว้ไม่ได้ รูปปั้นกรีกเหล่านั้นตัดกันกับพระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมทรงไทยจนทำให้เกิดเป็นทัศนียภาพที่โดดเด่นแปลกตา นอกจากนั้นแล้ว ในเขตพระราชฐานชั้นนอกยังมีสิ่งก่อสร้างอื่นที่น่าสนใจได้แก่ สภาคารราชประยูรซึ่งในอดีตเป็นที่ประทับของเจ้านายฝ่ายหน้าและข้าราชบริพาร แต่ปัจจุบันใช้เป็นอาคารนิทรรศการของพระราชวังบางปะอิน และยังมีพระที่นั่งวโรภาษพิมานซึ่งเปิดให้เข้าชมความวิจิตรงดงามและภาพเขียนทรงคุณค่าถึงในตัวพระที่นั่ง ทำให้ได้เห็นและเกิดความรู้สึกประทับใจที่มีโอกาสได้เข้ามาชมสถานที่ที่ครั้งหนึ่งพระมหากษัตริย์หลายพระองค์เคยใช้เป็นที่กินอยู่หลับนอน เมื่อข้ามสะพานสู่เขตพระราชฐานชั้นใน สิ่งก่อสร้างแรกที่ได้เห็นคืออาคารตามแบบสถาปัตยกรรมยุโรปที่สวยงามยิ่ง ตามประวัติแล้วพระที่นั่งอุทยานภูมิเสถียรแห่งนี้เคยถูกไฟไหม้หมดทั้งหลัง แต่สร้างขึ้นมาใหม่อีกในภายหลัง ถัดจากนั้นคือหอสูงสีสันสดใสราวกับหอคอยในสวนสนุกชื่อหอวิฑูรทัศนา หอแห่งนี้รัชกาลที่ 5 ทรงสร้างขั้นเพื่อใช้ส่องกล้องชมภูมิประเทศและดูดาว เมื่อขึ้นไปบนหอสูง ยิ่งทำให้ได้เห็นความหลากหลายของสถาปัตยกรรมต่าง ๆ ในพระราชวังแห่งนี้มากขึ้นไปอีก เหลียวไปทางหนึ่งก็เห็นสถาปัตยกรรมแบบไทยของพระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์ เหลียวไปอีกทางก็เห็นสถาปัตยกรรมยุโรปของพระที่นั่งอุทยานภูมิเสถียร เหลียวอีกหน่อยก็เห็นสถาปัตยกรรมแบบจีนของพระที่นั่งเวหาศจำรูญ เสียดายที่มองไปไม่เห็นสถาปัตยกรรมขอมของหอเหมมณเฑียรเทวราช เมื่อเดินลึกเข้าไปอีก พวกเราก็ได้เห็นอาคารแบบตะวันตกทั้งชั้นเดียวและสองชั้นหลายหลัง อาคารเหล่านี้คือหมู่พระตำหนักฝ่ายใน ซึ่งเป็นที่ประทับของบรรดาพระสนมพระมเหสีต่างๆ แต่ก่อนคงมีหลายหลังกว่านี้ แต่ปัจจุบันถูกรื้อลงเหลือเพียงไม่กี่หลัง เช่นพระตำหนักเจ้าดารารัศมี ซึ่งเป็นพระตำหนักที่ชวนผวามาก เพราะบริเวณแถวนี้จะเงียบสงบแทบไม่มีคน บรรยากาศจึงค่อนข้างวังเวง พระราชวังบางปะอิน อยู่ในอาณาบริเวณที่สามารถเดินเที่ยวได้โดยสะดวก ใช้เวลาครึ่งวันก็เที่ยวทั่ว จึงเหมาะสมที่จะจัดเป็นวันเดย์ทริปสั้น ๆ เพื่อเรียนรู้ประวัติศาสตร์และชื่นชมสถาปัตยกรรมที่หลากหลายครับ พระราชวังบางปะอิน ที่ตั้ง ตำบลบ้านเลน อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา อยู่ตรงข้ามลำน้ำกับวัดนิเวศธรรมประวัติ พิกัด https://goo.gl/maps/aWh8VJsv42Yh2HD3A รูปภาพทั้งหมดโดยผู้เขียน