5 เหตุผล ทำไมชาวญี่ปุ่นไม่นิยมให้ทิปในร้านอาหาร/โรงแรม ?
ร้อยทั้งร้อยใครที่ได้ไปเที่ยวประเทศญี่ปุ่น จะต้องรู้สึกประทับใจกับประสบการณ์ที่ได้รับในร้านอาหารอย่างแน่นอน ไม่ว่าจะเรื่องรสชาติ คุณภาพ และการบริการที่ดีเยี่ยมจนถึงขั้นอยากหยิบยื่นน้ำใจเป็นทิปสักส่วนหนึ่งให้ แต่คนญี่ปุ่นนั้นมองว่า การให้ทิปกับพนักงาน หรือคนทำงานใดๆ ก็ตามเป็นเรื่องเสียมารยาทไปเสียอย่างนั้น
แม้แต่ร้านอาหารญี่ปุ่นในต่างแดน ยังมีบอกอยู่ท้ายใบเสร็จว่า "ตามธรรมเนียมของญี่ปุ่น เจ้าหน้าที่ของร้านนี้ได้รับค่าแรงเต็มจำนวน ดังนั้นการรับเงินนอกเหนือจากนี้จึงไม่จำเป็น"
เรามาดูเหตุผล 5 ข้อของการไม่รับทิปของชาวญี่ปุ่นไปพร้อมๆ กัน ดังนี้ครับ
5 เหตุผล ทำไมชาวญี่ปุ่นไม่นิยมให้ทิปในร้านอาหาร/โรงแรม ?
1. การให้ทิปไม่ได้เป็นธรรมเนียมของชาวญี่ปุ่น
ถ้าคุณไปเปิดอ่านหนังสือนำเที่ยวญี่ปุ่นหลายๆ เล่ม บางเล่มจะเขียนเลยว่าการให้ทิปนั้นเข้าขั้น "หยาบคาย" เลยทีเดียว แต่ในความจริงก็คือ คนญี่ปุ่นเขามองว่าอาชีพประเภทงานบริการนั้นเป็นงานที่ผู้ทำตั้งใจมาทำ และงานประเภทนี้ก็มักได้รับค่าตอบแทนต่อชั่วโมงที่มากพอจะดึงดูดใจให้คนเข้ามาทำงานอยู่แล้ว ดังนั้นการให้ทิปเพิ่มอีกจึงไม่จำเป็น
2. ชาวญี่ปุ่นมีวิธีการให้ทิปทางอ้อมอยู่แล้ว
ที่ญี่ปุ่นนั้น การได้รับบริการที่ดีขึ้น บางครั้งก็ต้องเสียเงินโดยที่คุณไม่รู้ตัว ถ้าไปร้านอาหารญี่ปุ่นดีๆ หน่อย หลังจากนั่งที่โต๊ะแล้วคุณจะได้รับอาหารเรียกน้ำย่อย จานไม่ใหญ่กินประมาณ 2 คำก็หมด ที่เรียกว่า โอโตชิ ซึ่งไม่ได้เป็นบริการฟรีๆ เหมือนผ้าเย็น แต่คุณจะต้องจ่ายให้กับจานนี้ไม่ว่าจะต้องการหรือไม่ก็ตาม ซึ่งเจ้าโอโตชินั้นจะสนนราคาประมาณ 500 เยนต่อคน (ประมาณ 150 บาท) หรือถ้าร้านดีๆ หน่อยก็อาจเริ่มต้นที่ 1,000 เยนเลยก็ได้ ซึ่งคุณจะไม่มีวันรู้ราคาของมันเด็ดขาด จนกว่าบิลค่าอาหารจะออกมาแล้วนั่นแหละ ซึ่งนี่คือธรรมเนียมการให้ทิปในแบบของชาวญี่ปุ่นแท้ๆ จะยกเว้นสำหรับร้านอาหารจานด่วน จำพวกราเมน ข้าวหน้าต่างๆ และปิ้งย่างอิซากายะจะไม่มีโอโตชิแทรกมาด้วย
3. พนักงานร้านอาหารญี่ปุ่นมักมีช่วงพักยามบ่ายเป็นเวลานานอยู่แล้ว
ร้านอาหารในญี่ปุ่นมักจะปิดให้บริการในช่วงบ่าย 2 - 5 โมงเย็นเป็นเรื่องปกติ ก่อนจะเปิดให้บริการในช่วงเย็นเพื่อรอให้บริการลูกค้าที่เพิ่งเลิกงาน ซึ่งต่างจากประเทศในแถบตะวันตกที่จะให้ทิปพนักงานร้านเป็นการตอบแทนที่พวกเขาต้องเหน็ดเหนื่อยมาทั้งวันโดยไม่ได้พักเลย
4. Makanai มื้ออาหารฟรีสำหรับพนักงาน
พนักงานร้านอาหารที่ญี่ปุ่นจะได้อาหารฟรี ขั้นต่ำ 1 มื้อต่อวันอยู่แล้ว เรียกว่า มาคาไน ทำให้พวกเขาประหยัดค่าอาหารไปได้อีก มาคาไนของร้านอาหารก็จะใช้วัตถุดิบที่มีอยู่ในร้านอยู่แล้ว จึงรับประกันว่าเป็นมื้อที่มีคุณภาพอย่างแน่นอน
5. การให้บริการที่แย่ ไม่อยู่ในสารบบของวัฒนธรรมญี่ปุ่น
ที่จริงแล้ว เหตุผลหลักๆ ของการให้ทิปในวัฒนธรรมของชาวยุโรปนั้นก็เพื่อให้แน่ใจว่า พนักงานจะทำหน้าที่ให้บริการอย่างเต็มใจ เต็มที่ที่สุดนั่นเอง แต่กับชาวญี่ปุ่นที่มีความภาคภูมิใจในหน้าที่ของตนอย่างยิ่งยวดแล้ว การทุ่มเทแบบ 100% เต็มจึงเป็นเรื่องที่คุณต้องทำอยู่แล้ว ไม่ว่าเงินเดือนของคุณจะเท่าไหร่ ไม่ว่างานจะหนักหนาแค่ไหนก็ตาม หากคุณไม่ทำก็มีคนอื่นที่พร้อมจะเข้ามาทำหน้าที่แทนคุณอยู่ตลอดเวลา
อีกอย่างคือลูกค้าชาวญี่ปุ่นจะมีความคาดหมายต่อการให้บริการอยู่ในระดับสูงมาก ความผิดพลาด หรือละเลยแม้เพียงเล็กน้อยอาจทำให้ลูกค้าคนนั้นไม่เหยียบย่างเข้ามาในร้านอีกเป็นครั้งที่สอง นี่จึงเป็นความกดดันในแบบของชาวญี่ปุ่นนั่นเอง
====================